| : Επόμενη εισήγηση είναι οι συνεργατικές πρωτοβουλίες υποστήριξης των πληροφοριακών αναγκών των Χριστών τον καιρό της πανδημίας COVID-19, η περίπτωση του δικτύου οικονομικών βιβλιοθηκών. Θα παρουσιάσουν η κυρία Εφηγένια Βαρδακώστα, υπεύθυνη της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, η κυρία Ανθήκα Τσιρίκου, προεσταμένης Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Πειραιός, και η κυρία Χριστίνα Δελιόγλου, αναπληρώτρια προεσταμένης Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Καλησπέρα σας, ονομάζομαι Χριστίνα Δελιόγλου, προέρχομαι από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και σήμερα, μαζί με τη συνεργάτη Δέσμο, την Υφυγέννια Βαρδακώστα από το Χαροκόπιο Πανεπιστημίο και την Ανθήκα Τσιρίκου από το Πανεπιστημίο Πειραιός, θα σας παρουσιάσουμε την εργασία μας με θέμα συνεργατικές πρωτοβουλίες υποστήριξης των πληροφοριακών αναγών των Χριστών τον καιρό της πανδημίας COVID-19, η περίπτωση του δικτύου οικονομικών βιβλιοθήκων Δ.Β. Λίγα λόγια για το δίκτυό μας. Έχουμε συστηθεί ξανά στο παρελθόν στο Πανελληνικό Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών που φιλοξενήθηκε στη Θεσσαλονίκη, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Να σας θυμίσουμε λοιπόν ότι είμαστε ένα δίκτυο από 10 βιβλιοθήκες που εξυπηρετούμε διαφορετικές κοινότητες. Είμαστε 10 μέλη, δημιουργηθήκαμε το 2012. Να αναφέρω λίγο ότι πρόκειται για τρεις πανεπιστημιακές. Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, του Χορακοπείου Πανεπιστήμιου και του Πανεπιστήμιου Πειραιός. Τέσσερις τραπεζικές βιβλιοθήκες της Τράπεζας της Ελλάδος, της Αλφαμπ, του Πολιτιστικού Υδρύματος Ομίλου Πειραιός και της Εθνικής Τράπεζας. Μία ειδική του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, μία κυβερνητική του Υπουργείου Εθνητής Οικονομίας και Ανάπτυξης και μία της ανεξάρτητης αρχής της Ελληνικής Στατιστικής Επιτροπής. Ο σκοπός της σημερινής μας εργασίας είναι να αναδείξουμε την ενεργή ανταπόκριση των βιβλιοθηκών στην περίοδο της πανδημίας COVID-19 μέσα από τις πρωτοβουλίες και τα παραδείγματα που αλλιεύσαμε από τη βιβλιογραφία και από το διαδίκτυο. Θέλουμε να σας παρουσιάσουμε λοιπόν τις προκλήσεις που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε ως εργαζόμενοι στο εργασιακό μας βίο και στην καθημερινότητά μας και ειδικότερα να εστιάσουμε στις δράσεις και τις πρωτοβουλίες του DOB και τέλος θα κλείσουμε με ορισμένα συμπεράσματα και προβληματισμούς που ελπίζουμε ότι θα προσφέρουν σε όλους τροφή για σκέψη. Ας δούμε λίγο πώς αντέδρεσαν οι βιβλιοθήκες στην πανδημία του COVID-19. Ανάλογα βέβαια και με τις αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας κάθε χώρας και τα μέτρα που εφαρμόζονται σε εθνικό επίπεδο, οι περισσότερες βιβλιοθήκες βιώσαμε την αναστολή λειτουργίας τουλάχιστον των τοπικών μας υπηρεσιών με κυβερνητική εντολή και για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας. Έπειτα από την αρχική αμυχανία και το σοκ, θα έλεγα, των δίκησεων των βιβλιοθηκών, οι βιβλιοθήκες ειναιδικτοποιήσαμε πολύ νωρίς και αυτό το επιβεβαιώνουν και τα ευρήματά μας, ότι με κάθε τρόπο θα πρέπει να διατηρήσουμε την επαφή με το κοινό μας. Οι βιβλιοθήκες λοιπόν αντέδρασαν και το κατάφεραν. Έτσι, μέχρι πρότεινος κυριαρχούσε η διαζώσης επικοινωνία, αξιοποιήσαμε άμεσα μπορώ να πω την διαθέσιμη τεχνολογία, προκειμένου να επικοινωνήσουμε με το κοινό μας και να του προτείνουμε εναλλακτικούς τρόπους πρόσβασης στην πληροφορία, κατευθύνοντάς το προς τις ψηφιακές συλλογές μας, ενισχύοντας τις διαθέσιμες συλλογές, διατηρώντας παραδοσιακές υπηρεσίες, κάνοντας κάποιες τροποποιήσεις στις διαδικασίες έτσι ώστε να λειτουργούν απομακρυσμένα, με μετατροπές στον εργασιακό χώρο ώστε να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες και το άγγος των εργαζομένων που κλήθηκαν να υποστηρίξουν τις νέες διαδικασίες, με εργαλεία που είχαν στόχο να αντιμετωπίσουν την παραπληροφόρηση και ιδιαίτερα εκείνη που αφορά τον Covid και την πανδημία. Τα παραδείγματα που θα σας παρουσιάσω από τη διεθνή βιβλιογραφία και την έρευνα που κάναμε στο διαδίκτυο, έδειξε ότι όσες βιβλιοθήκες αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία τους, τουλάχιστον σε τοπικό επίπεδο τις τοπικές τους υπηρεσίες, όλοι μοιράζονταν την κοινή αγωνία της διατήρησης της επαφής της βιβλιοθήκης με το κοινό. Καταγράψαμε λοιπόν ορισμένες από τις δράσεις και αντιδράσεις τις οποίες ομαδοποιήσαμε και σας παρουσιάζουμε. Οι βιβλιοθήκες λοιπόν επικοινωνήσαμε με την κοινότητά τους με συνεχή ενημέρωση, με μηνύματα και άρθρα μέσα της στο σαλίδας, αλλά και με στοχευμένη ηλεκτρονική αλληλογραφία με πληροφόρηση για την ψηφιακή πρόσβαση σε αξιόπιστες επιστημονικές πηγές που προσφέρει η βιβλιοθήκη και είναι συνδρομητικές, είτε είναι ανοιχτής πρόσβασης, είτε προσφέρονται από τους εκδότες με ειδική πρόσβαση για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Με επικοινωνιακές καμπάνιας και με στόχο την καθοδήγηση των μελών στην εξερεύνηση των πολυάριθμων συλλογών με συχνές δημοσιεύσεις και άρθρα στα κοινωνικά δίκτυα και τους διαθέσιμους ψηφιακούς χώρους. Με διαπραγματεύσεις του προσωπικού με εκδότες για απόκτηση είτε δοκιμαστικής είτε κατεξέρεσην δωρεάν πρόσβασης λόγω των συνθήκων της πανδημίας. Με ψηφιοποίηση αναλογικών εσωτερικών διαδικασιών, όπως η έκδοση βεβαιώσεων, η επικοινωνία με άλλες υπηρεσίες του οργανισμού, για παράδειγμα, με τις γραμματίες, αν μιλάμε για τα πανεπιστήμια. Με ενίσχυση του μηχανισμού της αυτοαπόθεσης και με ηλεκτρονική κατάθεση των εργασιών στα ιδιωτικά αποθετήρια. Με δυνατότητα εξ αποστάσεις ογγραφής των νέων μελών στην πιβλοθήκη χωρίς την αναγειότητα της επίσκεψης στο φυσικό χώρο για ταυτοποίηση. Με τροποποίηση των διαδικασιών των υπηρεσιών δανεισμού και διαδανεισμού και με ηλεκτρονική παραγγελία πηγών και παραλαβή κατόπινε ραντεβού είναι αποστολή λοιπού με υπηρεσίες ταχυμεταφοράς, ακόμα και με ηλεκτρονική αποστολή όπου ήταν αφηκτό. Και επιτρεπτό βεβαίως. Επέκταση του χρόνου επιστροφής του δανεισμένου υλικού και για όσο διάστημα έχουν ανασταλεί επιτόπιες υπηρεσίες χωρίς επιβολή προστίμων. Συνέχιση του έργου της εκδημιρίωσης, όπου κάποιες βιβλιοθήκες έδραξαν την ευκαιρία για να βελτιώσουν ποιοτικά τους κατολόγους τους και να κάνουν αναδρομική καταλογγράφηση. Εκτροπή των τηλεφωνικών κλήσεων σε κινητά, επαγγελματικά τηλέφωνα ή ακόμη και στο σταθερό τηλέφωνο της ηχείως του προσωπικού που ασχολείται με τηλεεργασία. Με σύγχρονες και ασύγχρονες πληροφορικές υπηρεσίες που διαχειρίζεται το προσωπικό των πληροφορικών στην ασύγχρονη εκδοχή τους, οι υπηρεσίες ερωτήσεων-απατήσεων αξιοποιούν πλατφόρμες για δημιουργία καταλόγου συχνών ερωτήσεων-απατήσεων, οι πολύ γνωστές frequently asked questions, forums, blogs, την υπηρεσία ερωτής σε έναν βιβλιοφικονόμο, ακόμη και το απλό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Στη σύγχρονη εκδοχή τους περιλαμβάνουν τηλεφωνική επικοινωνία με το προσωπικό, υπηρεσίες chat που είτε προσφέρονται live είτε ασύγχρονα, αλλά και με ομαδική και εξατομικευμένη τηλεδιάσκεψη σε πλατφόρμες όπως το Skype for Business, το Teams, το Zoom, Google Meet και άλλα, με θεματολογία που σχετίζεται κυρίως με την αναζήτηση βιβλιογραφίας, το βανισμό, τις διαθέσιμες υπηρεσίες, τις τεχνικές ερωτήσεις για την εξ αποστάσεις πρόσβασης στις πηγές, τη μεθοδολογία και τις στρατηγικές έρευνας. Επίσης, ατομικές συνεδρίες με διδακτορικούς παιδιτές αλλά και δημιουργία εξ αποστάσεως ανοιχτών εργαστηρίων που ευθύνονται σε διδακτορικούς παιδιτές ώστε να μην χάσουν την επαφή με το Ίδρυμα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Καταγράψαμε, υπηρεσίες εμβουλευτικής και εξατομικευμένης βοήθειας που προσφέρονταν στο φυσικό χώρο με ραδεβού, τώρα πλέον συνεχίζουν να προσφέρονται μέσω τηλεδιάσκεψης. Υποστήριξε φοιτητών, εκπαιδευτικών και ερευνητών στη στρατηγική έρευνα, στη διαχείριση ερβηλογραφίας, με ανοιχτά λογισμικά όπως το Ζωτέρο και το Μέντλει, στο στήλ ακαδηματικής γραφής, στην επιστημονική επικοινωνία, στην ανοιχτή επιστήμη, στην λογοκλοπή και τα πνευματικά δικαιώματα με εξατομικευμένη καθοδήγηση μέσω τηλεδιάσκεψης, η οποία συνήθως συνοδεύεται και από ένα ερωτηματολόγιο ικανοποίησης που διανέμεται στους αποφελούμενους. Διαδικτυακά μαθήματα που προσφέρονται από τη βιβλιοθήκη αξιοποιώντας την πλατφόρμα των μαζικών ελεύθερων διαδικτυακών μαθημάτων, τα γνωστά MOOCs, οπευθύνονται σε φοιτητές, καθηγητές και ερευνητές. Δημιουργή ειδικών σελίδων, συνήθως εντός στο χώρο της βιβλιοθήκης, με συγκεντρωμένη την αξιόπιστη τρέχουσα επιστημονική πληροφόρηση για το COVID-19 σε ένα μείγμα ανοιχτών και συνδρομητικών πηγών. Το περιεχόμενο εμπλουτίζεται από τους βιβλιοθυκονόμους και προωθείται σε κανάλια όπως ο ιστότοπος της βιβλιοθήκης, στα κοινωνικά δικτύα και ηλεκτρονική αλληλογραφία. Εβδομαδία είναι με ερωτικά δελτεία με τα τελευταία νέα, που απευθύνονται σε διαφορετικό κοινό στόχο για φοιτητές, για καθηγητές, για ερευνητές και τελευταία πληροφόρηση σχετικά με την πρόσβαση στις εφιστάμενες και νέες ηλεκτρονικές πηγές, ψηφιακή θηρίδα βιβλιοθήκης κατά το πρώτο κοταστήριδας των βραματιών σε συγκεκριμένες ημέρες και ώρες για ικανοποίηση ετοιμάτων, ψηφιακές εκθέσεις βιβλίων και αμαγνητοσκοπημένες βιβλιοφαρουσιάσεις σε μια προσπάθεια να διατηρηθούμε δεσμείτες βιβλιοθήκης με την φοιτητική κοινότητα και να υπάρχει έστω και μια ελάχιστη δραστηριότητα στο λογαριασμό της βιβλιοθήκης στα κοινωνικά δίκτυα. Επίσης, είδαμε περίπτωση όπως για παράδειγμα το τεχνολογικό πανεπιστήμιο της Τροίας στη Γαλλία, όπου η βιβλιοθήκη πανεπιστήμιου δάνει σε έναν οίκο ευγυρίας 11 tablets για να διατηρηθεί η επαφή των ελπιωμένων με τις οικογένειές τους, ενώ στο πανεπιστήμιο Claude Bernard της Λειών καταγράψαμε την παρουσίαση του προφίλτων βιβλιοθικωνόνων στα κοινωνικά δίκτυα με προβολή της τραστηριότητας του προσωπικού της βιβλιοθήκης με στόχο την δημοσιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται κατά τη διάρκεια της αναστολής λειτουργίας των φυσικών χώρων, αλλά και τη διατήρηση της επαφής με το κοινό τους που βασίζονται σε φωτογραφίες των βιβλιοθικωνόνων και των διοικητικών εν ώρα εργασίας του σπίτι τους. Η εψηλήπις και η ψημότητα που φτάνει ακόμα και στις 3000 προβολές δείχνει ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα εκτιμά ιδιαίτερα μη ανθρώπινη και μερικές φορές χιουμοριστική διάθαση στο έργο που επιτελείται από τις ομάδες. Ας περάσουμε τώρα στις εργασιακές προκλήσεις με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι οι βιβλιοθικοδόμοι από την εφαρμογή του μέτρου της τηλεργασίας. Από διοικητική σκοπιά, το πρώτο πράγμα που υπερειάστηκε ήταν η οργάνωση και ο προγραμματισμός της εργασίας. Ξαπνικά κλειθήκαμε να συντονιστούμε, ξαποστάσαμε το προσωπικό και χάσαμε την αλληλεπίδραση που προσφέρει διαζώσης επικοινωνίας. Στη δική μας βιβλιοθήκη στο OPA καθιερώσαμε τρεις φορές την εβδομάδα το προσωπικό να συναντιέται με τηλεδιάσκεψη, έτσι ώστε να μην χαθεί η επαφή και να γίνεται η ανταλλαγή των πληροφοριών και των εμπειριών. Άλλη πρόκληση, όπως την έχουμε καταγράψει, είναι τα προβλήματα της υποδομής. Με παράδειγμα, δεν είναι δεδομένο ότι όλοι διαθέτουν υπολογιστή στο σπίτι, που ακόμα και ανέχουν, ενδεχομένως αυτός να είναι εντεσμαθυμένος από άλλα μέλη της οικογένειας, το γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά, ειδικά όσοι έχουμε παιδιά σε σχολική ηλικία. Επίσης, δεν διαθέτουν όλες οι βιβλιοθήκες φορετούς υπολογιστές για να εξοπλήσουν το προσωπικό τους. Η σύνδεση στο διαδίκτυο, η οικιακή σύνδεση στο διαδίκτυο, τις πολλές φορές είναι προβληματική, ειδικά όταν συνδέονται στο ίδιο δίκτυο πολλές συσκευές από τα διάφορα μέλη της οικογένειας. Η εκπαίδευση και ενημέρωσε. Όταν επιπλήθηκε ξαφνικά η τηλεργασία, οι περισσότεροι εργαζόμενοι βρεθήκαν ακροετοίμαστοι απέναντι στις προκλήσεις της οργάνωσης της εργασίας μας και της καθημερινότητάς μας. Ο ιδιωτικός χώρος. Για κάποιους δεν υπάρχει δυνατότητα ιδιωτικού χώρου. Είναι αναγκασμένο να εργάζονται σε κοινούς χώρους με άλλα μέλη της οικογένειας και αυτό πιθανόν επηρεάζει στην αποδοσή τους. Η σωματική κόπωση, οι συνεχείς ενδέσεις και η στάση που πρέπει να έχει το σώμα σε αυτές, δεχομένως να κουράζουν. Επίσης, έλλειψη προσωπικών διαζώσης αλληλεπιδράσεων που συνδελούν στην ενίσχυση των ανθρώπινων σχέσεων. Σας είπα ότι στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, σας είπα με ποιο τρόπο προσπαθήσαμε να μετριάσουμε κάπως το πρόβλημα της έλλειψης της διαφοσοπικής επικοινωνίας. Και περνάμε τώρα στις δράσεις του δικτύου μας για το 2020. Ως δίκτυο προγραμματίζουμε τις δράσεις του έτος ήδη από την προηγούμενη χρονιά. Έτσι και για το 2020, οι δράσεις ήταν προγραμματισμένες. Από το πρόγραμμα καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε διαζώσεις μόνο την πρώτη μας εκδήλωση, η οποία αφορούσε μία παρουσία σε δικτύου με τίτλο «Το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των θραπεζών», τον Αλεξάκη Γεκαρφάογλου, που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο της Τράπεζας της Ελλάδος το 13 Φεβρουαρίου και έχει πολύ μεγάλη πετυχία ενδεχομένως ίσως και λόγω της παρουσίας του Διεπτή της Τράπεζας της Ελλάδος του κ. Τουρνάρα. Στα μέσα Μαρτίου ανακοινώθηκαν μέτρα προστασίας από τον COVID-19 και το δίκτυο προγραμματίστηκε αρκετά εάν θα έπρεπε να πραγματοποιήσει τις εκδηλώσεις του ή να τις αναβάλει. Επίτευα από πολλές συζητήσεις υπερίσκησε η απόφαση να το μίσουμε να διχτούμε την πρόκληση και να πραγματοποιήσουμε τις ομιλίες με τηλεδιάσκεψη. Φυσικά γνωρίζαμε ότι οι πιθανότητες επιτυχίας και αποτυχίας ήταν εξίσου μοιρασμένες. Έτσι λοιπόν, στις 16 Μαρτίου του 2020, πραγματοποιήσαμε την πρώτη μας διαδικτυακή δράση με εισηγητή τον κύριο Γιάννη Στογιαννίδη από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και με θέμα τα αρχεία επιχειρήσεων βιομηχανιών εταιριών, κατεπέκτες τα αρχεία των βιβλιοθηκών. Είχε αρκετά μεγάλη επιτυχία και συμματοχή. Αυτό μας έδωσε θάρρος και έτσι οργανώσαμε και μία δεύτερη, στις 22 Μαΐου του 2020, με εισηγητή τον κύριο Πέτρο Κωνσταϊδόλα από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και θέμα αναπτυγμένες προσεγγίσεις και μέθοδοι διερεύνησης και συσχέτησης πληροφοριακής συμπεριφοράς με ζητήματα οργανωσιακής συμπεριφοράς. Και στις 9 Ιουνίου, άλλη μία, με εισηγητή τον συνάδελφο βιβλιοθηκονόμο Ενδουάρτο Ορτα από τη βιβλιοθήκη της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο οποίος μας μίλησε για την εμπειρία του από τον COVID-19 στην βιβλιοθήκη του. Είναι πάγια τακτική μας σε κάθε δράση μας να δίνουμε στους παρευρισκόμενους να συμπληρώσουν ένα ερωτημετολόγιο, προκειμένου να αξιολογήσουμε την εκδήλωση και προκειμένου να βελτιώσουμε τις επόμενες δράσεις μας, αλλά και να μαθαίνουμε τη θεματολογία που ήδη μας προτείνουν έτσι ώστε να προσαρμόσουμε τις επόμενες εκδηλώσεις. Στις εκδηλώσεις αυτές, τις διαδικτυακές, δήλωσαν συμμετοχή 100 άτομα και στα τρία σεμινάρια, που είναι και το ανώτατο όριο συμμετοχής στη δωρεάν πλατφόρμα που χρησιμοποιήσαμε. Όπως βλέπετε, το τρίτο σεμινάριο είχε συμμετοχές από όλον τον κόσμο και έκανε και σε εμάς πολύ μεγάλη επίπλωση. Είναι βέβαια ενδεικτικό αυτό, το πόσο απίχηση έχουν και τα κοινωνικά δίκτυα εκεί στη σελίδα. Και εδώ βλέπετε ορισμένες προτάσεις θεματολογίας για τα επόμενα σεμινάρια μας από τους συμμετέχοντες, που περιστρέφονται κυρίως γύρω από τις βιβλιοθήκες, αλλά αυτό είναι και αρκετά λογικό, γιατί και οι δράσεις ήταν με θεματολογία βιβλιοθικονομική, επομένως και οι συμμετέχοντες ήταν προφανώς βιβλιοθικονομοι ή αρχιονόμοι. Επίσης συνειδητοποιήσαμε ότι για την καλύτερη οργάνωση μιας τηλεδιάσκεψης είναι απαραίτητο να υπάρχουν γραπτές οδηγίες προς όλα τα μέρη και προς τα μέλη του Διοβή για τις αναγκαίες ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσουν για να διοργανώσουν ένα σεμινάριο με τηλεδιάσκεψη και προς τους ομιλητές, κυρίως όσον αφορά την πήρυση των χρόνων και προς το κοινό, σε δύο γλώσσες ελληνική και αγγλική. Η δημιουργία μιας πλατφόρμας Helldesk στο πρότυπο της υπηρεσίας «Ρωτήστε έναν διβλωθικονόμο» μας απασχολούσε ήδη από το 2019 και οι συνθήκες επίσπευσαν την δημιουργία της. Έτσι λοποιήσαμε την πλατφόρμα με λογισμικό ανοιχτό κώδικα με τη βοήθεια της πληροφορικού πανεπιστημίου του ΡΕΟΣ η οποία πάντα μας βοηθάει και υποστηρίζει το τίτλο ειδικά αυτή την περίοδο της μετάβασης ενέα μέσης επικοινωνίας. Παραμετροποιήθηκε σύμφωνα με τις υποδείξεις των μελών, έχουν πρόσβαση όλα τα μέλη του δικτύου με εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο τηρούντας στατιστικά στοιχεία για να μπορούμε να αξιολογούμε και όλα στην υπηρεσία ενώ υποφελούμενος είναι πρώτο ο χρήστης της υπηρεσίας ο οποίος λαμβάνει πολλαπλασιαστικά το όφελος που θα έχει από την κοινωνία του με μία βιβλιοθήκη καθώς μπορεί να λαμβάνει αλληλοσυγκληρούμενες απαντήσεις και φυσικά τα μέλη του δικτύου που έχουμε πλέον ένα σημείο αναφοράς για τα μελλοντικά ερωτήματα. Ας δούμε τώρα τα συμπεράσματα και ορισμένες σκέψεις και προβληματισμός. Οχτώ χρόνια μετά τη δημιουργία του δικτύου, η υγειονομική κρίση του 2020 έφερε το δίκτυο οικονομικών και πληθυκών αντιμέτωπο με τη μεγαλύτερη πρόκληση που είχε αντιμετωπίσει από τη στιγμή της δημιουργίας του και αφορούσε κυρίως το μετασχηματισμό του τρόπου επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη του αλλά και του τρόπου επικοινωνίας με το κοινό του. Παρ' όλο που ο βαθμός ατιμότητας δημοθέτησης της νέας εργασίας και ατοματικότητας ανάμεσα στα μέλη του δεν ήταν ο ίδιος καθώς τα μέλη του δικτύου προέρχονται από διαφορετικά δυνασιακά περιβάλλοντα και άρα διαφορετική εργασιακή κουλτούρα. Εν τούτοις, αυτή η διαφορετικότητα λειτούργησε ως καταλήτης στη ζήμωση που εφήλθε και που συνεχίζει να την θελείται. Οι μηνιαίες διαζώσεις συναντήσεις του δικτύου αντικαταστάθηκαν από τις διαδικτυακές με τη βοήθεια του Teams. Οι προγραμματισμένοι κατά τη διάρκεια του έτους διαζώσης δράσης δεν εναβλήθηκαν αλλά μετασχηματίστηκαν σε δράσεις εξ αποστάσεως ενώ ειλουπήθηκαν πολύ γρήγορα σχεδιασμοί με υπηρεσίες προς το κοινό όπως η ψυπτιακή υπηρεσία Helpdesk που είχαν ξεκινήσει πριν την πανδημία αλλά επισπεύστηκαν λόγω των συμπτικών. Ασφαλώς σε αυτή την πρωτόγνωργη όλους μας κατάσταση τα μέλη του δικτύου είμαστε σε μια διαδικασία έβρεσης του κοινού πηματισμού μας. Ως δικτύο αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις με τις οποίες ήρθαμε αντιμέτωποι ως μημονωμένοι φορείς και που συνεχίζονται με την απαγόρεψη των συναντήσεων με φυσική παρουσία, με τις δυσκολίες ένταξης του προσωπικού στην έργα σε εκεί πραγματικότητα της τηλεργασίας, με προβλήματα έλλειψης της απαραίτητης τεχνομιδικής υποδομής στο σπίτι, της επαρκούς ταχύτητας διαδικτύου, της έλλειψης προσωπικού χώρου, της επέκτασης του ωραρίου εργασίας και της οματικής κόπωσης. Ορισμένα από τα μέλη μας λειτουργούν επιτελικά έχοντας αναλάβει την πρωτοβουλία υλοποίησης του μετασχηματισμού του τρόπου εργασίας του δικτύου και συμπαρασίρων και τα υπόλοιπα μένια στη νέα κανονικότητα. Άλλωστε, ο λόγος ύπρεξης ενός δικτύου φορέων όπως το δικό μας είναι η εξυπηρέτηση του κοινού μας σκοπού, δηλαδή η κανοποίηση των αναγών των κοινοτήτων μας και αυτός αποφασίστηκε να συνεχίσει να υπηρετείται κάνοντας απλώς ορισμένες αλλαγές στη ρουτίνα μας. Δεν ισχυριζόμαστε ότι μας ήταν εύκολο να υιοθετήσουμε την αλλαγή. Απαιτήθηκε χρόνος και πολλές συζητήσεις για να ξεπεράσουμε την αρχητική αμηχανία. Είμαστε όμως, τελικά, περισσότερο έτοιμοι από όσο είχαμε συνειδητοποιήσει και ελπίζουμε ότι θα συνεχίσουμε να εξελίσουμε και να προσαρμόζουμε τις εσωτερικές μας διαδικασίες και τις υπηρεσίες μας προς το κοινό με τρόπο ακόμα περισσότερο υποφελή για όλους. Για παράδειγμα, η υιοθέτηση της τηλεδιάσκεψης στις τακτικές συναντήσεις των μελών του δικτύου παρόλο που αρχικά υιοθετήθηκε ως γνήση ανάγκης, ανοίγει ξαφνικά το δρόμο της συμμετοχής των νέων μελών στο δίκτυο πέρα από γεωγραφικούς περιορισμούς. Η δημιουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ερωτήσεων-απαντήσεων έρχεται στη διάθεση του κάθε ερωτόμελου ένα δίκτυο βιβλιοθυκών λαμβάνοντας αλληλοσυμπληρούμενες απαντήσεις από τα ευρήματα. Οι ερωτήσεις και απαντήσεις όμως που καταγράφονται στη πλατφόρμα είναι στη διάθεση και των μελών του δικτύου τα οποία μέσα από την αλληλεπίδραση μεταξύ τους, που αναγκαστικά συμβαίνει, αυτοαξιολογούνται, αυτοεκπαιδεύονται και αυτοβελτιώνονται. Η μετατροπή των προγραμματισμένων διαζώσεων εκδηλώσεων σε διαδικτυακία με τη χρήση της νέας τεχνολογίας μας έλυσε προβλήματα που σχετίζονται με τη μετακίνηση του ομιλητή από τον τόπο διαμονής του και διέβρινε τις επιλογές μας επιτρέποντας να συνεργαστούν ακόμη και με επαγγελματίες του εξωτερικού και να μάθουν από τη δική τους εμπειρία σε αυτή την οικονομική κρίση. Υπάρχουν όμως και αρκετοί προβληματισμοί. Ο τρόπος αντιμετώπισης της πανδημίας και επιλογιός των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο οδήγησε τις βιβλιοθήκες στο μονόδρομο της προσφοράς ηλεκτρονικής πληροφορίας στο κοινό τους ως αντιστάθμισμα στο κλείσιμο των φυσικών της χώρων. Άνοιξε όμως νέα κανάλια της κοινωνίας με την κοινότητα. Μια Αμερικανίδα συνάδελφος, η Γουάνντα Μπραουμ, έγραψε σε ένα άρθρο της ότι οι βιβλιοθήκες στη χώρα μπορεί να έκλεισαν τα κτίρια τους, άνοιξαν όμως τις ψηφιακές τους πόρτες. Οι υπηρεσίες που δημιουργήθηκαν με αφορμή την αναστολή λειτουργίας των βιβλιοθηκών λειτουργούν και ως ταυμάση ευκαιρία για την προβολή των πηγών και των υπηρεσιών μας για προσφορά προσωπημένης βοήθεια σε όσους το χρειάζονται. Το δίκτυο μας απέδειξε ότι δεν υπάρχει επισυχασμός και προετοιμάζεται για το πέρασμα από την υπηρετική στη ψηφιακή εποχή. Αυτή η αντίδραση του επιτρέπει να υπερασπίζεται το εκείρως των βιβλιοθηκών του επιδεικνύοντας προσαρμοσικότητα στις νέες συνθήκες, επενδύοντας την τεχνολογία, κυρίως όμως επενδύοντας στις ανθρώπινες σχέσεις των μελών του. Μία από τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει τόσο το διοβίως δίκτυο όσο και τα μέλη του ως μημονωμένη φορείς είναι η αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσμαρους που μοιραία δημιουργείται ανάμεσα σε όσους έχουν πρόσβαση στην τεχνολογία και σε όσους δεν έχουν, σε εκείνους που έχουν εξηγείωση με τα τεχνολογικά μέσα και τις ηλεκτρονικές μηθόδους έρευνας και σε εκείνους που λειτουργούν πιο παραδοσιακά. Το διοβί αναγνωρίζει την ευκαιρία που προσφέρεται από τις νέες συνθήκες να ανακαλύψει νέους ρόλους και να εξελίξει τις υπηρεσίες του. Η επόμενη μέρα του ανοίγματος των φυσικών μας χώρων θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει δυνατότητες που προσφέρθηκαν με αφορμή την πανδημία και που σχετίζονται με την προσωπική εξυτηρέτηση με τη συμβουλευτική μέσα από πλατφόρμες τηλεδιάσκεψης αλλά και διαζώσης, με υλοποίηση σεμιναρίων πληροφοριακού και ψηφιακού γραμματισμού και άλλων θεμάτων ξεπερνώντας το εμπόδιο της μετακίνησης και διεσδίοντας ίσως σε ένα μεγαλύτερο κοινό με προσφορά εργαλείων, συμβουλών και καθοδήγησης για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης αλλά και με υλοποίηση στρατηγικών ενίσχυσης του κοινωνικού ρόλου των δουλειωθικών μας ως φορέων πολιτισμού και προσφοράς. Αυτά είχα να σας πω η κυρία Βαρδακώστα, η κυρία Κατσιρίκου και εγώ θα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις. Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για την προσευχή σας. |
