| : Κύριε Πρόεδρε, σας καλωσορίζουμε στην επιστημονική ημερίδα που διοργανώνει ο Δήμος Αρτέων στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Γαστρονομίας και Τοπικών Προεργειώντων. Το Φεστιβάλ Γαστρονομίας ξεκίνησε δύο μέρες πριν και ολοκληρώνεται σήμερα με την επιστημονική μας ημερίδα. Τις πρώτες δύο μέρες είχαμε επισκέψεις των μαθητικών του Γυμνασίου σε διάφορες… Τι είχαμε δει ευθύντρια, τι ήτανε, ήταν σε επιχειρήσεις που ασχολούνται με τις εσκευασίες και τις εξαγωγές των τοπικών μας προϊόντων. Προσπαθήσαμε να φέρουμε και μαθητές του Λυκείου στα πανεπιστήμια για να δουν στο αρμόδιο στο τμήμα της Γεωπονικής Σχολής πώς δεν ενεργούνται τα μαθήματα και το πρωί σήμερα είχαμε μια εκδήλωση στο κέντρο της Άρτας με γνωστούς σεφ που έχουν διακρίσεις και αστέριμοι σελέν και μαγείρεψαν να έκαναν συνταγές με τα τοπικά μας προϊόντα. Σήμερα λοιπόν είμαστε εδώ με αξιόλυγους επιστήμονες που θα μας μιλήσουν και θα κανουνίζει και τις διαλέξεις για τα προϊόντα που καλλιέργουν εδώ πέρα στην περιοχή μας. Κύριε Δήμαρχε, εν χαιρετισμό. Καλησπέρα και από μένα. Ευχαριστούμε πρόεδρε για τη διάθεση της έθρος σας εδώ στο επιμιλητήριο, τους καθηγητές του Τμήματος Κοσμίδωρα που οργάνωσε αυτή την επιστημονική ημερίδα. Σκοπός αυτής ημερίδας θέλαμε να δείξουμε ότι το κομμάτι του επιστημονικού και το Παρεπιστήμιο, το Τμήμα Ιοπωνίας, για μας να βγει μπροστά να πάρει τον ρόλο που του αξίζει ως καθήλια αρμόδιο για να μπορέσουμε όλοι μαζί να κάνουμε το καλύτερο δυνατό για τον αγροτικό τομέα. Εγώ να πω ότι η γιορτή πορτοκαλίου, ακτινιδίου, μανταρινιού και ελιάσου που μεταξυλήθηκε σε φεστιβάλ γαστρονομίας και τοπικών προϊόντων από την αρχή της θητείας μας, το πιστέψαμε και το κάναμε αυτό για να αναδείξουμε τα προϊόντα μας τα οποία έχουμε. Είναι για μας η βαριά βημηχανία, δεν έχουμε θάλασσα, δεν έχουμε κάτι άλλο, είναι η κτινοτροφία, η γεωργία, είναι η ατμομηχανή της περιοχής μας, έχουμε πολύ καλά ποιοτικά προϊόντα τα οποία αυτά καλά ποιοτικά προϊόντα σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο, με το τομέα Γεωποννίας αλλά και την οργάνωση που πρέπει να κάνουμε ως παραγωγή όλοι, θα πρέπει ας πούμε να βγούμε σε νέες αγορές και να βγούμε όπως προτάσσουν οι αγορές. Η λογική που κατά καιρό σας που ακούγεται και το καταλαβαίνω εν ημέρει, γιατί κι εγώ πρέπει από γροντικού η οικογένειά του να δίνουμε χήμα τα εμπορεύματά μας, αυτό δεν έχουμε προέλευση, δεν έχουμε brand name όσον αφορά το πολύ καλό προϊόν το οποίο έχει άρτα και το βαφτίζουν ιταλικό, ισπανικό ή οτιδήποτε άλλο. Άρα εδώ μπαίνει ένα ζήτημα του εξής ότι θα πρέπει κάποια στιγμή να οργανωθούμε. Θα πρέπει αυτό που ξέρουμε πολύ καλά να παράγουμε και ξέρουμε λόγω του κλίματος, λόγω των μεθόδων, λόγω του τι κάνει η περιοχή, πρέπει να δούμε τι μας λείπει. Όσον αφορά στα ακτινίδια του είδαμε και φέτος ότι μας λείπουν τα ψυγεία τα οποία αν δεν καταλάβουμε ότι πρέπει να οργανωθούμε και πρέπει να καθορίζουμε εμείς τις διαδικασίες ή αφορά αν τιμές ή οτιδήποτε άλλο ή έμποροι θα παίξουν τα δικά τους τα παιχνίδια και θα την πληρώνουν το προϊόν. Όσον αφορά στο κομμάτι των άλλων προϊόντων πρέπει να γίνουν ομάδες παραγωγών που είναι πολύ καλά επιτυχημένα παραδείγματα όπως είναι ο Πύρος και ο Άραχθος στην περιοχή μας που πρέπει να συνεργαστούμε για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε κάποιες κλίμακες τον Άζο στα προϊόντα. Άρα θα πρέπει αυτά να γίνουν και νομίζω ότι αυτά τα ξέρω καλύτερα από εμένα αυτοί που ασχολούνται με το εμπόριο, με την παραγωγή, τα εκκλησία των πανεπιστήμια που πρέπει να συμβολιευτούμε και να έχουμε μια συνέργεια και πρέπει να γίνει έτσι. Από και πέρα στο κομμάτι τώρα της γαστρονομίας που πάλι καλά αυτά τα ξέρω καλύτερα είναι ο Σύλλογος Εστίασης που σήμερα είμασταν μαζί στη Γιορτή. Νομίζω ότι πρέπει να δημιουργήσουμε το δικό μας αφήγημα. Ξέρετε ότι το φαγητό για όλους μας είναι μια ευχαρίστηση η οποία από περιοχή σε περιοχή διαφοροποιείται. Όλοι μας, και εγώ το κάνω και όλοι μας το κάνουμε, όταν πηγαίνουμε κάπου λέμε ότι τοπικό φαγητό έχει εδώ για να δοκιμάσουμε. Και το καλωσόρισμα σε ένα τραπέζι μας κάνει εντύπωση όταν καθόμαστε, μας προδιαθέτει θετικά στο να μας ανοίξει όρεξη και το κλείσιμο μας είναι πάρα πολύ καλά γιατί αυτό θυμούνται. Και αυτό είναι πολύ, εγώ προσωπικά το έχω έτσι τεστάρει και το έχω κάνει και στο σκάλο από πολλά τραπέζια που έχουμε κάνει στην Άρτα που κανένας δεν θυμάται ενδεχομένως το φαγητό του ενδιάμεσο και θυμούνται την πορτοκαλόπιτα στο τέλος. Γιατί αυτό τους έμεινε. Άρα εδώ μπαίνει ένα ζήτημα το εξής, ότι πολύ καλά τα προϊόντα, η γαστρονομία για μας είναι η κυρία εργοτοπίου, το οποίο μπορεί να επισκεφτούμε και μια περιοχή να ξεκινήσουμε να πάμε σε ένα τόπο μόνο και μόνο γιατί έχουν κάτι ιδιαίτερο εκεί να φάνε. Να φάμε και αφού φάμε θα πάμε και να βγούμε για να ψωνίσουμε, θα πάμε και στη καφετέρα, θα πάμε και στο μνημείο και θα πάμε σε όλα. Θέλω να πω ότι το ένα φέρνει το άλλο. Άρα αυτό και να κλείσω για να μην κουράζουν να τα πούν τα επιστημονικά οι καθηγητές του κοινότος, εμείς δηλώνουμε καταρχήν την αμέριση της συνεργασίας και στήριξης του Τμήμα Γεωποννίας στο Μανεπιστημίου. Την αγασία της συνεργασίας στο Μηλυτήριο που έχουμε, την συνεργασία για πράγματα μεγάλα. Άρα θα πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά γιατί κάποια στιγμή η Άρτα δεν είναι μόνο ο Δήμαρχος, η Άρτα είμαστε όλοι που πρέπει όλοι μαζί να μπορέσουμε να δουλέψουμε και να κάνουμε κάποια πράγματα για να βγούμε μπροστά. Το Σύλλογο Εστίασης με το Μηλυτήριο, με το Πανεπιστήμιο θέλουμε να κάνουμε έναν τοπικό σύμφωνο ποιότητας για να μπορέσουμε να έχουμε ένα brand name στα καταστήματά μας, δηλαδή τη θέλουμε και με την αναπτυξιακή του Δήμαρχου που θα το χρηματοδοθεί σε αυτό το project να πληρούν κάποιες προεδρυαγραφές, κάποια καταστήματα εστίασης ότι πρέπει να έχουν πρώτε σύλλες από τις τοπικές επιχειρήσεις που είναι πάρα πολύ καλές. Πρέπει να εφαρμόζουμε μια διαδικασία είτε στο σερβίρισμα είτε σε κάποιες συνταγές που να είναι σήμα κατατεθέτει για την περιοχή μας και αυτό το κατάστατο θα παίρνει μια πιστοποίηση η οποία θα ελέγχεται, θα εξελογείται και θα διαφημίζεται και θα προβάλλεται και με κάποιο τρόπο θα τη στηρίζουμε αυτή μόνο, θα αποκτήσουμε μια ιδιαίτερη γαστρονομία που θα είναι και αυτό κάτι που θα μας κάνει μοναδικούς με τα τοπικά προέντατα ιδιαίτερα που έχουμε με αυτές τις λίγες σκέψεις. Σας ευχαριστώ όλους που είστε εδώ και εύχομαι να συνεχίσουμε όλοι μαζί για να μπορέσουμε τα τοπικά προέντατα που είναι πολύ δυνατά στην περιοχή μας να τα κάνουμε ακόμα πιο γνωστά και να δημιουργήσουμε ακόμα περισσότερες θέσεις εργασίας. Ευχαριστώ πολύ. Να πούμε και ένα μεγάλο ευχαριστώ στο επιμιλητήριο που μας φιλουξενεί στην αίθουσα και θα παρακολουθώ τον πρόεδρο του επιμιλητήριου τον κ. Κολομάζο να κάνει και αυτός ένα χαιρετισμό. Καλησπέρα και από εμένα. Μέσα σε λίγες λεπτά ο δήμαρχος μας τα είπε όλα οπότε να μην κουράζω εγώ. Από το χωράφι στο ράφι. Το χωράφι στο ράφι είναι μια μεγάλη κουβέντα τι μένει στον παραγωγός στο τέλος. Πρέπει να δούμε και αυτή την αλήθεια και πώς μπορεί το καλό ποιοτικό προϊόν του χωραφιού να πάει και μια καλή τιμή για τον παραγωγό στο ράφι και μια αλκυστική τιμή να τον κουράσει ο τελικός καταναλωτής. Είναι ένα μεγάλο ζήτημα που πρέπει να δούμε, πρέπει να μας προβληματίσει, πρέπει να σπάσουμε τα καρτέλ όπως είπε και ο δήμαρχος με τις ομάδες παραγωγών. Εδώ θέλουμε μια βοήθεια από το Πανεπιστήμιο να μπορέσουμε να κάνουμε κάποιες ημερίδες είτε και στα χωριά, τι είναι οι ομάδες παραγωγών, πώς μπορούν να γίνουν, τι πλεονεκτήματα έχουν και τι δεν έχουν. Αυτό πρέπει να το κάνουμε να φανεί και το Πανεπιστήμιο αλλά να οργανώσουμε και τους αγρότες. Όπως άλλο ένα ζήτημα θα θέλαμε από το Πανεπιστήμιο, μιας και έχουμε το γεωπονικό εδώ στην περιοχή, να ενταχθεί και αυτό μέσα στην κοινωνία μας. Κάθε βδομάδα να βγάζει ένα δελτίο τι χρειάζεται εδώ η περιοχή μας. Τα κτινίδια πρέπει να αρχίζει το κλάδι μου ή αυτή τη απόβδομάδα πρέπει να αρχίζει το ψέκασμα, να έχει ένα δελτίο το Πανεπιστήμιο, το οποίο θα ενημερώνει τους αγρότες για τις διάφορες εργασίες που γίνονται. Όπως κάνουν κατά διασθήματα διάφοροι συνετερισμοί βλέπουμε ότι αυτή τη βδομάδα, ή του Υπουργείου Γεωργίας, εμείς έχουμε εδώ το Πανεπιστήμιο πρέπει σε αυτή την κατεύθυνση να πάει και η ενημέρωση για να μπορεί να υπάρξει αλληλοδιαδοχή μέσα στην ενημέρωση. Τώρα, χρειάζονται βέβαια και υποδομή. Για να γίνει υποδομή χρειάζονται και ψυγεία όπως είπε ο Δήμαρχος, χρειάζονται και συσκευαστήρια, αλλά χρειάζεται και μεγαλύτερη προσπάθεια από όλους να βρούμε στο εξωτερικό αγορές για να μπορούμε να δουλέψουν. Και εδώ τα προγράμματα υπάρχουν, αλλά χρειάζεται μια ενημέρωση στον κόσμο. Εμείς, σαν επιμελητήρια από την πρώτη στιγμή, όταν ξεκίνησε η επιθητία μου και μας είπε ο Δήμαρχος για το φεστιβάλ αυτό που πήγαμε στην Αθήνα, είμασταν πρόθυμοι προς αυτή την κατεύθυνση να βοηθήσουμε για την εξοστρέφεια των επιχειρήσεών μας. Σημαντικό είναι τα τοπικά προϊόντα να μπουν στα καταστήματα της περιοχής μας, εκεί πρέπει να καθίσουμε να συζητήσουμε και με τους παραγωγούς, είχαμε κάνει μια συζήτηση παλιά στο Δημαρχείο, με τους παραγωγούς αλλά και τους εστιατόρες, πώς μπορούμε να βρούμε τη χρυσή τομή και να βάλουμε και ένα σήμα στο κάθε μαγαζί απ' έξω που θα λέει ότι αυτό το κατάστημα εστίασης χρησιμοποιεί μόνο τοπικά προϊόντα. Και εκεί πέρα πρέπει να δούμε τι μπορούμε να ενισχύσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Εύχομαι καλή επιτυχία στη Δημερίδα, το Επιμελητήριο θα είναι πάντα κοντά σ' αυτές τις ενέργειες και ευχαριστώ. Έχουμε την τιμή να έχουμε μαζί μας και τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπηξης, τον κ. Γιώργο Στήλιο. Υπουργέ, ένα σύντομο χαιρετίσμα παρακαλώ και από εσάς. Καλησπέρα σε όλους. Θέλω να πω ότι έχω συμμετάσχει πολλές φορές στην γιορτή από όταν ξεκίνησε. Βλέπω ότι παίρνει μια πορεία και αρχίζει να καθιερώνεται στην περιοχή μας. Μάζι με την προετοιμασία που γίνεται από το Δήμο και όλους τους υπόλοιπους φορείς, κάθε φορά μπορεί να έχει ένα δικό της χρώμα που πάντα η βάση βέβαια είναι οι καλλιέργειες της δικής μας περιοχής. Εμείς ως Υπουργείο σε συνεργασία με τον Δήμαρχο έχουμε δώσει την αιγίδα στη συγκεκριμένη εκδήλωση για να έχει έναν συμβολισμό ουσιαστικό ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφήμων στηρίζει και τη συγκεκριμένη προσπάθεια και φυσικά στηρίζει κάθε τύπο που συμβάλει να πάμε σε μία αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, να φτιάξουμε έναν πρωτογενή τομέα ο οποίος θα είναι πράσινος, θα είναι φιλοπερβερβατολογικός, θα είναι ψηφιακός, έναν πρωτογενή τομέα όπου μέσα από βιώσιμα συστήματα θα δώσει μία υπεραξία στην ελληνική περιφέρα και στην ελληνική ύπεθρο. Εκεί λοιπόν στην ελληνική περιφέρα και στην ελληνική ύπεθρο είναι και η Άρτα, μια περιοχή πολύ μεγάλης σημασίας για μας γιατί είμαστε από εδώ, συναισθηματικής αλλά και πολύ μεγάλης σημασίας για την καλλιέργεια με τα ισπερδοειδή μας, με πολλές άλλες καλλιέργειες όπως και η ελιά και το ακτινίδιο τώρα που έχει μεγαλώσει πάρα πολύ και είμαστε μία χώρα, δεύτερη πάμε στον κόσμο στην παραγωγή ακτινιδίου, όπου με βάση αυτές τις δυνατότητες μας και την κτινοτροφία να μπορούμε να λέμε ότι σε αυτή εδώ την περιοχή συμβάλουμε ουσιαστικά στην βελτίωση του ισοδήματος των παραγωγών πρωταπόρα, της τοπικής κοινωνίας και στη χώρα σε δεύτερο επίπεδο. Κλείνοντας να πω ότι ο πόλεμος, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε την στρατηγική, άλλαξε την σκέψη όλων των χωρών, όλων των κρατών, διότι δημιούργησε νέα δεδομένα. Μπήκε σε προτεραιότητα η επιστηνστική επάρκεια των χωρών, εκεί που πιστεύαμε ότι μπορούμε να έχουμε τα τρόφιμα και να τα φέρνουμε εύκολα και γρήγορα από οπουδήποτε στον κόσμο, έχουμε βάλει άλλες προτεραιότητες και σε αυτές τις προτεραιότητες οφείλουμε για να είμαστε μέσα στο κλίμα της εποχής, να αντιληφθούμε τα μηνύματα και να δουλέψουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Λοιπόν, εύχομαι να τα κατοστήσει ο θεσμός, να καθιωρωθεί και να μείνει και καλή επιτυχία στην διοργάνωση. Ευχαριστώ πολύ. Και εμείς ευχαριστούμε πολύ. Έχω την τιμή να βρίσκεται δίπλα μου ο Κοσμή τώρα στο τμήμα του Γεωπωνίας, του Τμήματος Γεωπωνίας του Πανεπιστήμιου μας ο κ. Ψ. και η διευθύντρια της Διεύθυνσης Ανάπτυξης του Δήμου Αρτέων η κ. Ανδρέου. Και η ημερή δεν μας θα ξεκινήσει με τον Γιάννη Τσιρογιάννη, καθηγητή. Θα μιλήσει λίγο ο κ. Ψ. Καλησπέρα και από μέρους του Τμήματος Γεωπωνίας του Πανεπιστήμιου Ιουεάννινων. Κάθε χρόνο συμμετέχουμε και εμείς στο αντίστοιχο φεστιβάλ, πλέον έχουμε δονομαστεί σε φεστιβάλ γαστρονομίας και τοπικών προϊόντων, οπότε με χαρά δεχτήκαμε τη συμμετοχή μας. Και φέτος είπαμε να έχουμε μια ολόκληρη επιστημονική συμμετοχή. Θα την εξυπηρετήσει το Τμήμα με συνδυαλοντική του Δήμου Αρτεάνου, φυσικά, που να απευθύνεται στο κοινό, δηλαδή κατά βάση στην αγροτική βάση της περιοχής, αλλά και στους κατανοητές. Έτσι, δομίσαμε μια σύντομη εσπερίδα, ουσιαστικά, με 7 ομιλίες, που αφορούν σύγχρον συστάσεις όσον αφορά τη μεθοδολογία, την τεχνολογία, αλλά και τα προϊόντα που μπορεί να παρασκευάσει η περιοχή μας. Και να δώσουμε το ένρασμα έτσι, αφενός να δουν καινούργιες στρατηγικές όσον αφορά την παραγωγή, αλλά και το μάρκετινγκ και τις ομάδες στόχους που αποφυδίσουν τα συγκεκριμένα προϊόντα. Και φυσικά να ενισχύσουμε το εισόδημα μέσω της υπεραξίας που θα αποκτήσουν αυτά τα προϊόντα από τους παραγωγούς. Προφανώς δεν εξαντλούμε το σύνολο των προϊόντων που μπορεί να παράγει η περιοχή μας, αλλά δίνουμε ιδέες ώστε αγρότες να μπορέσουν να αλλάξουν, όπως είπε προηγουμένως και ο υπουργός μας, έχουμε ένα συμβάν που ξεκίνησε από πέρυσι τον Φεβρουάριο, είναι ο πόλεμος που υπάρχει, που θα μας βοηθήσει να αλλάξουμε τη στρατηγική μας και την τελική μας στόχευση πάντα για να παραμείνουμε ενεργοί, να παραμείνουμε ζωντανοί και γιατί όχι να αναπτυχθούμε. Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε εφτά ομιλίες σήμερα, οι οποίες αφορούν αυτό το σκοπό και χωρίς να καθυστερνούμε άλλο, ας ξεκινήσουμε με την πρώτη, τον παρουσιάσω εγώ τον Γιάννη. Λοιπόν, αφορά την στρατηγική αυτοχαράφηση στο ράφι, καλλιεργητικές πρακτικές που αφορούν το νερό και το έδαφος και ουσιαστικά εκείνο που έχουμε, εμείς να πούμε ως τμήμα υγειοπονίας, είναι ότι έχουμε τη δυνατότητα, αφενός γιατί παρακαλουθούμε τα μηνύματα των καιρών και αφητέρω γιατί έχουμε και τη γνώση, την πρόσφατη γνώση, να δώσουμε εφαρμογή, τεκμηρίωση και αξιοποίηση πάντα στο πλαίσιο της προβολής των αγροτικών προϊόντων, της ανάδειξης των αγροτικών προϊόντων. Της την ανάδειξης των αγροτικών προϊόντων. Καλησπέρα σας. Καταρχήν να πω ότι η αίσθηση που έχουμε είναι ότι η συγκεκριμένη ημερίδα έχει αρκετία αναπτυξιακή χρεία, όχι αυστηρά επιστημονική, με βέβαια επιστημίως βάση και έχει ως σκοπό να παρουσιάσει το τμήμα μας και τις δυνατότητες που μπορεί να δώσει στον τόπο στο οποίο είναι εγκατεστημένο. Να πω ένα τμήμα Γεωπονίας δεν είναι τοπικό πάντα. Ένα τμήμα Γεωπονίας μπορεί να κάνει έρευνα για την Αφρική, για την Ασία ή οπουδήποτε. Είναι κάτι πολύ πιο ανοιχτό, είναι πανεπιστήμιο. Από την άλλη δεν μπορεί να αγνοεί τον τόπο στον οποίο είναι εγκατεστημένο και προφανώς πρέπει να παίζει το ρόλο του και εκεί. Το τμήμα Γεωπονίας δεν ιδρύθηκε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, δεν ιδρύθηκε πριν από τέσσερα χρόνια, έχει πολύ μεγαλύτερη ιστορία και έχει δώσει πάρα πολλούς αγώνες για να βρίσκεται ακόμα ενεργό. Έχει δύο κατευθύνσεις, τη φυτική παραγωγή και τη ζωική παραγωγή αυτή τη στιγμή και είναι αρκετά δυναμικό όσο αφορά και την εκπαίδευση και την έρευνα αλλά και την ανάπτυξη. Ο τόπος. Είναι εγκατεστημένο στο Κέντρο Περίπου της Παιδιάδας της Άρτας. Στους Κωστακιούς εκεί βρίσκεται η Πανεπιστήμιο Πολύτης Άρτας και ο τόπος αυτός έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, το ότι ένα μεγάλο κομμάτι του κάμπου είναι περιοχή Νατούρα και μάλιστα νότια συνορεύει με τον Αυρακικό Κόλπο ο οποίος είναι ένας αναγνωρισμένος βιώτοπος μεγάλης αξίας και προστατευόμενη περιοχή και οποιαδήποτε δραστηριότητα γίνεται ανάντι, για να πω και κάτι πιστημονικό, είτε γίνεται στα ορεινά, είτε γίνεται κάτω στον κάμπο, τελικά επηρεάζει αυτό το οικοσύστημα, το οποίο όμως σαν μπορεί να αποτελεί πρόκληση και ευκαιρία όταν το κοιτάμε και από την πλευρά της παραγωγής. Το κλίμα μας. Το κλίμα στην περιοχή έχει ένα χαρακτηριστικό, ότι είναι τις περιοχές που έχουμε αρκετά ευρωχοπτώσεις και εδώ δημιουργείται μια μεγάλη, αν το πούμε έτσι, σύγχυση ή παρεξήγηση γιατί ενώ έχουμε πολλές ευρωχοπτώσεις το χειμώνα, το καλοκαίρι, όπως βλέπετε, να εξελίσει την κατάσταση, έχουμε όλο και λιγότερος έως καθόλου και υπάρχουν καλλιέργειες που φτάνουν να αρδεύονται ακόμα και τον Οκτώβρη και τον Νοέμβρη, μερικές φορές. Επομένως, το κλίμα είναι ευνοϊκό, αλλά έχει και τις προκλήσεις που έχει ένα κλίμα που όταν θα πρέπει να φιλοξενήσει, αν το πούμε έτσι, δυναμικές καλλιέργειες, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας και την διαχείριση του νερού γιατί η βροχή δεν φτάνει το καλοκαίρι. Το έδαφος σχετίζεται στον Κάμπο τουλάχιστον πάρα πολύ με την δραστηριότητα που είχανε επί χιλιάδες, εκατομμύρια χρόνια τα ποτάμια μας και κυρίως ο Άραχθος, ο οποίος ξέρετε ότι έχει διαμορφώσει σε μεγάλο επίπεδο την επιφανειακή στρώση του εδάφους, αυτή η οποία βασικά μας χρησιμεύει για την καλλιέργεια. Όσο αφορά το νερό, έχουμε δύο μεγάλα ποτάμια που σχετίζονται με την παιδιάδα μας. Είναι ο Λούρος και το κύριο είναι ο Άραχθος, ο Άραχθος ποταμός. Υπάρχει και ένας μικρότερος ποταμός προς την περιοχή του Κομποτίου, αν το πούμε έτσι, αλλά ο Άραχθος είναι το κύριο ποτάμι από το οποίο παίρνουμε νερό για να ποτίσουμε. Αλλά η εικόνα που έχω βάλει κάτω αριστερά σχετίζεται με το ότι ενώ έχουμε τον Άραχθος και τον Λούρο, από τον οποίο παίρνουμε νερό στα μεγάλα συλλογικά αρδευτικά δίχτυα της περιοχής και ποτίζουμε, έχουμε και έναν τεράστιο αριθμό γεωτρίσεων ιδιωτικών μέσα στα όρια αυτών των έργων, που σημαίνει ότι παίρνουμε πάρα πολύ μεγάλη ποσότητα υπόγειων ειδάτων, ενώ θα μπορούσαμε να κάνουμε τη δουλειά περισσότερο με τα επιφανειακά ύδατα. Το να παίρνουμε τα υπόγεια ύδατα σημαίνει ότι και μάλιστα ανεξέλεγχτα, σημαίνει ότι μπορεί σιγά σιγά να βάζουμε προβλήματα για το μέλλον μας, γιατί όπως ξέρετε στις παιδιάδες που γίνεται αυτό, ισχωρεί μέσα στον υπόγειο δροφορέα η θάλασσα και οι γεωτρίσεις χρόνο με το χρόνο δίνουν όλο και χειρότερη σπιότητα νερό, αυτό είναι κάτι που το ζουν όλοι εδώ πέρα. Ένα άλλο κομμάτι που είναι η πάνω εικόνα είναι ότι παράλληλα με το αρδευτικό δίκτυο υπάρχει και το αποστραγγιστικό δίκτυο, το οποίο είναι και πολύ σημαντικό, γιατί ένα μεγάλο κομμάτι της πεδιάδας μας βρίσκεται σε πολύ χαμηλά υψόμετρα σε σχέση με τη θάλασσα και νερά πρέπει να απομακρύνονται όλη τη χρονιά και είναι ένα πράγμα το οποίο σχετίζεται όχι μόνο με τη γεωργία, αλλά και με την πολιτική προστασία. Το συγκεκριμένο τελειοστάσιο στη Βίγλα είναι κομβικής σημασίας έργο για την πεδιάδα, αλλά όπως θα δείτε τη συγκεκριμένη εικόνα που δεν είναι τυχαία επιλεγμένη, πολλές φορές ή πάρα πολλές φορές στέλνει στα νερά του αμβρακικού και πράγματα τα οποία δεν είναι πολύ ευχάριστα. Άρα η στράγγιση επιβαρύνει, όπως γίνεται αυτή τη στιγμή, μπορεί να επιβαρύνει αρκετά το περιβάλλον για το οποίο προσπαθούμε για το καλύτερο. Οι καλλιέργειες. Η καλλιέργεια των εσπεριδοειδών παραμένει να είναι η πιο μεγάλη σε έκταση. Οι ελιές φτάνουν και αυτές σε ένα πολύ μεγάλο νούμερο και οι δυναμικά αναπτυσσόμενοι τα τελευταία χρόνια είναι τα ακτινίδια. Από τις τρεις αυτές καλλιέργειες, αυτή που έχει τη μεγαλύτερη απέτηση σε νερό είναι τα ακτινίδια. Τώρα, σε ένα ιδιαίτερο ανταγωνιστικό περιβάλλον καλλιεργούμε με στόχο υψηλές επιδόσεις σε ποσότητα και ποιότητα. Δεν φτάνει κι αν μόνο η ποσότητα. Θέλουμε να παράγουμε προϊόντα με σταθερά όσο δυνατόν ποιοτικά χαρακτηριστικά. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Όταν κάποιος αγοράζει ακτινίδια από την Άρτα για να το φάει, θέλει να μοιάζει περίπου με αυτό που φάγε πέρσι, γιατί αυτό θυμότανε καλά και είναι λόγος που το αγοράζει. Αν αυτό έχει ψηλές διακυμάνσεις, είναι πρόβλημα για την εμπορία του. Και προφανώς πρέπει να εφαρμόσουμε πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου, προχωρώντας όμως πολλές φορές και πέρα από τις νόμιμες υποχρεώσεις μας, τις οποίες θεωρούμε δεδομένες. Είναι σαν να λέμε ότι οδηγούμε με δίπλωμα αυτοκινήτου. Και ιδιαίτερα αν σκεφτούμε τα χαρακτηριστικά της περιοχής που είπαμε και από την αρχή, αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Στο τέλος, αφού τα κάνουμε όλα αυτά, προφανώς και θα πρέπει να τα τεκμηριώσουμε, αυτές τις πρακτικές, να προσθέσουμε αξία έτσι στο προϊόν μας, να μεταφέρουμε πληροφορία σχετικά με τον κόπο που καταβάλουμε για να είμαστε φιλικοί προς το περιβάλλον και με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου μας, να ενημερώνουμε τον καταναλωτή και να προσπαθήσουμε έτσι να πετύχουμε και καλύτερη θέση στην αγορά όπου το ζητούμε. Αυτά γίνονται. Δεν τα ανακάλυψα ούτε εγώ, ούτε οι συνάδελφοί μου στο Πανεπιστήμιο, ούτε το Επιμελητήριο, ούτε το Υπουργείο Γεωργίας. Είναι χρόνια και πρέπει να τα διαχειριστούμε. Αυτό που βλέπετε είναι ένας μεγάλος παραγωγός ρυζιού πανκός σε επαγγόσμιο επίπεδο, ο οποίος βάζει ένα μεγάλο κομμάτι, το πίσω μέρος της συσκευασίας του, το μισό κομμάτι της πίσω μέρος της συσκευασίας για να πει ότι κάνει οικονομία στο νερό. Γιατί αυτό το προϊόν είναι συνδεμένο με την μεγάλη κατανάλωση του νερού, οπότε κάποιον κοινό τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα όταν αγοράζει τέτοιο προϊόν από κάποιον παραγωγό ο οποίος προσέχει το νερό. Εδώ βλέπετε άλλο παράδειγμα πάλι από παγκόσμιο εμπόριο. Βλέπετε ελιές που και αυτές έχουν το ιδατικό αποτύπωμα σε σήμανση πάνω της. Βλέπουμε προϊόντα που σχετίζονται με το σιτάρι και λένε ότι κάνουν οικονομία στο νερό και λένε και την επίδοση που έχουν. Και βλέπετε κρασιά. Το κρασί είναι και ένα προϊόν το οποίο απευθύνεται καλύτερα και σε ειδικότερα ο κοινό, που λέει ότι εγώ δεν κάνω προστασία μόνο του νερού αλλά κάνω και της ίδιας της περιοχής, του πώς φινεί η περιοχή μου να τη συντηρώνουν σε μια κατάσταση ας το πούμε έτσι καλού επίπεδου και τον αέρα. Και βεβαίως αυτό είναι κάτι το οποίο δεν τρεπόμαστε να πούμε σε ποια κατάσταση βρισκόμαστε σήμερα, το τεκμηριώνουμε και έχει λόγο γιατί του χρόνου έχουμε στόχο να είμαστε καλύτεροι. Άρα όποιος σήμερα λέει ότι είναι στο κόκκινο για παράδειγμα όσο φορά το αποτύπω με άνθρακα, έχει στόχο του χρόνου να πάει λίγο καλύτερα και όλο καλύτερα. Αυτά γίνονται στον κόσμο αλλά γίνονται και στη χώρα μας. Και για παράδειγμα βλέπετε μια ελιά η οποία λέει ότι είναι pop, το προβάλλει με μεγάλα γράμματα, ενώ έχει και ένα ωραίο πράσινο σηματάκι εδώ πέρα που λέει ότι είναι βιολογικής γεωργίας. Βλέπετε ακτινίδια τα οποία είναι pop και βλέπετε και μια παρουσίαση εδώ πέρα της ορθής της ολοκληρωμένης διαχείρισης ενός συστήματος καλλιέργειας, το οποίο βέβαια φτάνει ακόμα πιο παρακάτω και λέει ότι εγώ θα σε συνδέσω με την τεχνολογία που υπάρχει σήμερα μέχρι και με τον παραγωγό μου. Άρα ξέρεις από ποιον το πήρες. Αυτό που ήρθε στο τραπέζι σου ξέρεις από ποιον το πήρες. Άρα πέρα από τις νόμιμες μίνιμου υποχρεώσεις. Εμείς τώρα είμαστε στο πανεπιστήμιο, προσπαθούμε να έχουμε έναν αναπτυξιακό, να το πούμε, ρόλο στην περιοχή, παρόλο που δεν έχουμε κάποιο θεσμικό ρόλο γι' αυτό, αλλά προφανώς πρέπει να το κάνουμε. Και θα μιλήσω για το κομμάτι έδαφος και νερό, το οποίο είναι πιο κοντά στο αντικείμενο με το οποίο εγώ θεραπεύω στο πανεπιστήμιο και κυρίως το νερό. Επομένως εμείς, για παράδειγμα, προσφέρουμε αγρομετρολογική πληροφορία. Είναι απαραίτηση έναν κάμπο. Ξέρετε ότι το 2014 είχε σταματήσει ο σταθμός που ήταν η Εθνική Μετρολογική Υπηρεσία, ο σταθμός αγρομετρολογικός, ήταν κάπου στους Χαλκιάδες, σταμάτησε, δεν υπήρχε. Το 2015 όμως άρχισε να λειτουργεί το δίχτυο του πανεπιστήμιου και λειτουργεί ακόμα και δίνει δεδομένα και χρησιμοποιούνται γιατί είναι μια απαραίτητη πληροφορία συν ότι τα δεδομένα ήδη η αξία τους φαίνεται και από τους χρήστες τους. Ο ΕΛΓΑ, το Κέντρο Φυτοπροστασίας και Ποιοτικού Ελέγχου, η ΔΑΟΚ και άλλοι φορείς. Ακόμα μετράμε το νερό. Μετράμε το νερό και φαίνονται οι μετρήσεις αυτές στην άδεια χρήση νερού. Για παράδειγμα πάτε στον Γωεύ Παιδιάδας Άρτας, η άδεια χρήση νερού, εκεί που λέει τα έγγραφα που χρησιμοποίησε και τις εισόδους πληροφορίας, αναφέρει τις μετρήσεις που κάνουμε επί χρόνια εμείς στο νερό που παίρνει από τον Άραχθο και από τον Λούρο. Τώρα, ένα άλλο πράγμα το οποίο έχει μέσα πληροφορία για το έδαφος είναι αυτό εδώ. Για παράδειγμα, όταν συνδέουμε με την περιοχή ένα προϊόν και έχουμε ένα ΠΟΠ ή ένα ΠΟΓΕ ή άλλα σήματα, υπάρχουν και άλλα τέτοια σήματα, απλά δεν θα το ξαντλήσω τώρα εγώ, μέσα σε ένα τέτοιο κείμενο πάντα υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τις καλές πρακτικές σε σχέση με το έδαφος, με το νερό, με τους φυσικούς πόρους της περιοχής και σύνδεση με αυτόν τον τρόπο με την περιοχή. Αναφέρω τώρα κι άλλο παράδειγμα, ότι για παράδειγμα το ΠΟΠΟ έκον σερβολιάς Άρτας, που είχε βγει το 1994 ένα πρώτο κείμενο, ήταν ένα αρχαίο κείμενο πρακτικά και με συντρομή του τμήματος Γεωπονίας στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού έργου έχει αναθεωρηθεί αυτή τη στιγμή και έχει εκμοντερνιστεί και ελπίζουμε να βρει και περισσότερο τόπο και χρήση από εδώ και πέρα για να δώσει ταυτότητα στην ελιά που παράγεται σε αυτόν τον τόπο. Ακόμα έχουμε κάνει από αρκετά παλιότερα οδηγίες για τη βιολογική καλλιέργεια του ακτινηδίωτερων περιοδοτών και της ελιάς και εκεί έχει οδηγίες μέσα και για το έδαφος και για το νερό και για τη διαχείριση της λείπανσης για παράδειγμα και για το πόσο νερό χρειαζόμαστε και πώς να το εφαρμόζουμε. Ενώ πριν από δύο χρόνια στο πλαίσιο πάλι ενός έργου είχαμε οδηγίες για την καλλιέργεια ελιάς για σήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης, μάλιστα ένας συνεταιρισμός ο οποίος είναι στη Γραμμενίτσα και λειτουργεί ήδη κάνει ολοκληρωμένη διαχείριση αυτή τη στιγμή αξιοποιώντας αυτό το κείμενο. Δηλαδή ένα μεγάλο κομμάτι της δουλειάς το πήραν έτοιμο, δεν το πληρώσαν κάπου αλλού. Το πήρανε από τη δουλειά αυτή που έγινε στο πανεπιστήμιο. Ακόμα άλλο παράδειγμα που σχετίζεται με την καλή χρήση του εδάφου στη μείωση της λύπανσης, στην ορθολογική λύπανση και την καλή χρήση του νερού είναι οι εδαφολογικές αναλύσεις. Εκάπνουμε συνεργασία με το εδαφολογικό εργαστήριο του πανεπιστήμιου της Πάτρας και κάνουμε αναλύσεις και μάλιστα πάλι στο πλαίσιο ενός έργου δώσαμε δωρεάν στους παραγωγούς 500 αναλύσεις, αποτελέσματα και εξηγημένα όλα για να γίνει καλύτερη λύπανση. Ή για το νερό έχουμε παραμετροποιήσει το σύστημα συμβουλών αρδευσης που λειτουργεί στην πεδιάδα της Άρτας και σε αυτό υπάρχει πρωτοπορία στην πεδιάδα της Άρτας, ώστε να μπορεί να λειτουργεί για τις βασικές καλλιέργειες. Μιλάμε για τα γενικότερα περιβαλλοντικά αποτυπώματα και πέρα από τον νόμο. Για παράδειγμα, το υδατικό αποτύπωμα, το WF που βλέπετε εκεί, το water footprint και το LCA, που είναι life cycle assessment και έχει μέσα και στοιχεία σχετικά με την ενέργεια και τα λοιπά, ενώ το υδατικό αποτύπωμα έχει και για το νερό και για τις λιπάσεις και τα φυτοπροστατευτικά. Έχουμε κάνει έρευνα και για την ελιά και για το ακτινίδιο, για την ελιά στο πλαίσιο πάλι ενός ευρωπαϊκού έργου, για το ακτινίδιο στο πλαίσιο ενός εθνικού έργου της περιφέρειας, στη συνεργασία και με το θέμα πληροφορικής. Έχουμε κάνει υπολογισμό των συγκεκριμένων αποτυπωμάτων, τα οποία προφανώς έχουμε ανοίξει τον δρόμο για να αρχίσουν να μπαίνουν στα τελικά προϊόντα. Και για να είμαι συνεπής, παρόλο που είμαι καθηγητής με τον χρόνο μου, θα τελειώσω εδώ. Να ευχαριστήσουμε τον κ. Τσιρογιάννη. Θα αφήσουμε τις ερωτήσεις συνολικά για το τέλος μετά όλους τους ομιλητές και θα καλέσω στο βήμα τον κ. Κορέ, Νικόλαο Κορέ, είναι αναπληρωτήτης καθηγητής στο Τμήμα Γεωπονίας, είναι το τελευταίο μας απόκτημα. Ανέλαβε ουσιαστικά από πέρυσι στο Γενάρι, δεν έχει κλείσει χρόνο στο τμήμα. Συχνά πυκνά την τελευταία παιδεία μιλάμε, ακούμε μάλλον όσοι ασχολούμαστε μεταγωρτικά για τη γεωργία και την κτηνοτροφία της ακριβίας. Βέβαια, αν είναι γραμμένο με κεφαλαία, κάποιοι το βάζουν η γεωργία της ακρίβειας. Δεν είναι της ακρίβειας, είναι της ακριβίας. Κ. Κορέ, πέστε μας πέντε πράγματα για αυτά τα θέματα. Θα μιλήσω λοιπόν για τη γεωργία ακριβίας και τις νέες τεχνολογίες. Επιτρέψτε μου, πριν αρχίσω να μιλάω για αυτό το πολύ ενδιαφέρον το τελείωμα, να κάνω μια σύντομη αναδρομή στη γεωργία μέχρι τώρα. Ξεκίνησαμε από την ελληνική εποχή, από κυνηγή, γίναμε σελέκτες τροφής, αρχίσαμε να καλλιεργούμε τα φυτά, μπήκε μετά καινούργιες νέα συστήματα, αμυψησποράς και σε συνδυασμό με τη μηχανοποίηση της καλλιέργειας, αυξήθηκε η παραγωγή, αρχίσαμε να καλύπτουμε τις ανάγκες μας. Με τη βιολογική πανάσταση, αρχίσαμε να παράγουμε γενετικά τροποποιημένες προκελλίες, ένα πάρα πολύ σημαντικό βήμα στην τελική παραγωγή και φτάσαμε στο σήμερα, όπου αρχίσουμε πλέον και μιλάμε για διαδίκτυον των πραγμάτων και γεωργία ακριβίας. Ποια ήταν τα αποτελέσματα? Αυτός, ο Πίνακας, δείχνει την αύξηση της παραγωγής στο πιο παλιό πείραμα που γίνεται στον κόσμο, στο Ρόρθαμστεντ, στο ΗΠΑ. Τα στοιχεία τα πήρα από έναν εξαιρετικά καλό μου φίλο και εξαιρετικό επιστήμονα. Βλέπετε ότι η κάτω γραμμή δεικνύει την μονοκαλλιέργεια του σιταριού, χρησιμοποιώντας διάφορες επικοιλίες χωρίς λείπανση. Σιγά-σιγά, στη γραμμή αυτή που βλέπετε εκεί και με την εισαγωγή διαφόρων τεχνολογιών, λειπάσματα, νάνες επικοιλίες χημικά και κοπριά, η παραγωγή άρχισε σιγά-σιγά να αυξηνέται, σχεδόν βλασιάστηκε. Στην δεκαετία περίπου του 1960, όπου άρχισαν πλέον να παίρνουν και τα λειπάσματα, οι αλλαγές, οι αναλλαγές καλλιεργειών, η καλλιέργεια στο σιτάρι έχει φτάσει περίπου στους 200 εκατ. Παρόμοιες αυξήσεις είχαμε και στις υπόλοιπες καλλιέργειες, αραβόζιτο, ρύζι, σιτάρι και σόγια. Μια κρίσιμη όμως ερώτηση. Αυτή η αύξηση της τροφής έρχεται χωρίς κόστος και βέβαια όχι. Βλέπετε στο διάγραμμα που δείχνεται στη διαφάνεια την αύξηση των τιμών σε λειπάσματα, σπόρους, μηχανήματα, ζυζανιοκτώνα και ζωοτροφές. Αυτά είναι τα στοιχεία από τις ΗΠΑ, όπου δείχνει στη διάρκεια του χρόνου, από το 1990 μέχρι και σήμερα, πως έχει διαμορφωθεί ο δίκτης των τιμών που πληρώνουν οι παραγωγοί για να παράξουν τα τροφήμα που τρώμε. Αυτός ο δίκτης, χρησιμοποιήσαμε το 1990 ένα δίκτη με βάση στο 1, δηλώνει ότι σε κάθε 100 δολάρια που βγάζω, που βάζω μέσα στο χωράφι μου, βγάζω 100 δολάρια. Ο δίκτης είναι ένας. Βλέπετε ότι όμως με την πάροδο του χρόνου, αυτός ο δίκτης αυξάνεται, που σημαίνει ότι οι ισχροές σε δολάρια στο χωράφι μου είναι πολύ υψηλότερες των νεκρώων, δηλαδή της τιμής των τελικού προϊόντων που παράγουμε. Αυτό δεν είναι μόνο στις ΗΠΑ παρατηρούμενο. Στην Αγγλία που ήμουνα το παρατήρησα, στην Ελληνοβηδία που ήμουνα το παρατήρησα, συνεργάστηκα με την Ελληνοβηδία το παρατήρησα. Και οι παραγωγοί έχουν αυτό το πρόβλημα και σήμερα. Αύξηση των τιμών ισχροών. Το ανησυχητικό συγκεκριμένα για την περιφέρεια της Υπείρου, όπως βλέπετε, με κάποιες προβλέσεις που έχουν γίνει, είναι ότι ο ρύθμος αύξησης των ζωοτροφών αυξάνεται πολύ με μεγαλύτερο ρυθμό στη σχέση με τα άλλα ίπποτσ. Χαίρομαι που ο κ. Συρογιάννης αναφέρθηκε στο πρόβλημα που θα έχουμε από την κακοδιαχείριση του νερού. Το συγκεκριμένο πρόβλημα με τις τιμές θα επιδιωθεί εάν εξακολουθήσουμε να μην έχουμε μία σωστή στρατηγική για το πώς παράγουμε την τροφή μας. Βλέπετε εδώ ένα διάγραμμα που δείχνει ότι οι αρδευόμενες καλλιέργειες, το ποσοστό των αρδευόμενων καλλιεργειών, αυξάνονται χρόνο με το χρόνο και επιβεβαιώνεται από τους παρακάτων χάρτες. Στον αριστερό βλέπετε ποια είναι η καλλιεργούμενη γη, μη αρδευόμενη αεροτρέα, αρδευόμενη κτλ και άλλες κατηγορίες γης και βλέπετε στο δεξιχάρτη ποια θα είναι τα προβλήματα του 2050 εάν εξακολουθήσουμε να καταναλώνουμε τόσο απερίσκεπτα τις πηγές που έχουμε στην πατρίδα μας. Ερημοποίηση, προβλήματα ερημοποίησης ή υφαλμύρωσης, αυτό που είπε ο κ. Συρογιάννης, εισαγωγή, μόλινση των υπόγειων υδάτων λόγω της υπερκατανάλωσης από θαλασσινό νερό, θα δημιουργήσει πρόβλημα σε αυτές τις καλλιεργούμενες περιοχές. Θα έχουμε τεράστιο πρόβλημα να παρέξουν την τροφή μας. Δεν θέλουμε να γίνουμε εξαφτημένοι, θέλουμε να απεξαφτεθούμε. Έρχεται λοιπόν καινούργια κοινή αγροτική πολιτική που σε συνδυασμού με την πράσινη συμφωνία. Ισαγάγεται η έννοια της πράσινης γεωργίας που ενσωματώνει τις αρχές για ορθή γεωργική πρακτική και κατεπέκτασαν τις φιλικές προς το περιβάλλον παραγωγικές διαδικασίες αλλά και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Με βάση στα παραπάνω επιβάλλεται πλέον μια νέα προσέγγιση στον τρόπο που παράγουμε την τροφή μας η οποία θα εξασφαλίσει μια αυφορική ανάπτυξη στη γεωργία μας. Αυφορία σημαίνει παράγο, καλύπτο τις ανάγκες που έχω τώρα χωρίς όμως να υπερεκμεταλλεύομαι τις πηγές που θα επιτρέψουν στις επόμενες γενεές να παράξουν το ίδιο. Να καλύψουν τις ανάγκες τους στο μέλλον. Είναι γεγονός πλέον ότι η αγροτική επιχειρηματικότητα αλλάζει. Το τρίπτυχο αλλαγής είναι οικονομική βίωσιμότητα περιβαλλοντική υπερθυνότητα και κοινωνική ευθύνη. Οικονομική βίωσιμότητα σημαίνει οι δείκτες αυτοί να μειωθούν έτσι ώστε να φτάσουν κάτω από τη μονάδα εισαγωγής εις ροών προς εκρροών. Περιβαλλοντική υπερθυνότητα να σκεφτόμαστε από το περιβάλλον και κοινωνική ευθύνη. Ο καταναλωτής πλέον έχει το πρώτο λόγο. Εάν πει ο καταναλωτής ότι δεν το συμφέρει να αγοράς ένα προϊόν γιατί οι τακτικές που ακολουθούνται είναι μη περιβαλλοντικά φιλικές τότε μάλλον το προϊόν δεν θα είναι επιτυχημένο. Αυτό είναι η αειθωρία. Οπότε ερώτηση με λιγνέστε. Θα εξακολουθήσουμε να παράγουμε με τον ίδιο τρόπο? Δεν νομίζω. Τρία σενάρια της εγκατάλεψης. Αλλαγές της χρησιγής ή προσαρμογή και εφαρμογή νεοτρονολογιών. Δυστυχώς οδηγώντας εδώ στο νομοάρτας για πολύ λίγο χρονικό διάστημα, έχω επιστρέψει μόλις 9 μήνες από την Αμερική έχω δει πολύ μεγάλες δικτάσεις εγκαταλειωμένες. Αρχίζει και συμβαίνει. Είναι το χειρότερο δυνατό σενάριο που μπορεί να συμβεί. Να αλλάξουμε τις χρήσεις γης είναι μια πιθανή λύση, όμως μακροπρόθεσμη. Δεν μπορείς να πεις στους παραγωγούς πηχή ελιάς, εσπεριδοειδών, ακτινηδίου εδώ στο νομοάρτας να αλλάξουν τις καλλιεριές τους. Αυτό που είναι εθικτό και μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα είναι να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες που εδιβάλλονται από την κοινή αγροτική πολιτική του 2027 και να εφαρμόσουμε νέες τεχνολογίες. Πώς θα το κάνουμε αυτό? Ουσιαστικά η μετάβαση πρέπει να γίνει από τον παραδοσιακό τρόπο που βλέπετε πάνω αριστερά στο μηχανοποιημένο που έχουμε ήδη στάσει αλλά αμέσα εκεί να εναρμονιστούν νέες τεχνολογίες. Αυτές οι νέες τεχνολογίες μπορούν... Το όχημα λοιπόν μετάβασης. Στην προσαρμογή των νέων συνθηκών και στην εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στην αγροτική παραγωγή είναι η γεωργία ακριβείας. Τι είναι η γεωργία ακριβείας? Είναι η δυνατότητα ή η κατάσταση να καταγράφουμε κάτι με ακριβεία. Έτσι ώστε να διευκολύνεται η διαχείριση των νησροών αυτή η διαφάνεια που αναφέρθηκα παραπάνω κάτω από τις οριοθετημένες συνθήκες και οι ανάγκες. Οριοθετημένες συνθήκες μπορεί να είναι ένας αγρός, μια περιοχή. Ανάγκη είναι να μειώσω πυχή την εισαγωγή θελήπασμα. Δεν το χρειάζομαι όλο. Χρειάζεται να λυπάνω μόνο εκεί που πρέπει, εκεί που έχει ανάγκη η καλλιέργειά μου. Τι εκμεταλλευόμαστε με τη γεωργία ακριβείας? Εκμεταλλευόμαστε την παραλλακτικότητα που υπάρχει και καθορίζει τις ανάγκες της παραγωγής σε ένα πλειδισμό παραγωγικών μονάδων στον χρόνο. Παραγωγική μονάδα μπορεί να είναι ένα φυτό. Μπορεί να είναι μια ομάδα φυτών. Σε ένα συγκεκριμένο χωράφι, στο συγκεκριμένο εκείνο σημείο να υπάρχει πυχή η προσβολή μιας ασθενείας. Να υπάρχει έλλειψη απολύπασμα. Να πάμε στις συγκεκριμένες αυτές τις παραγωγικές μονάδες και θα τις ενισχύσουμε μέσα στο χωράφι. Μπορεί να είναι ομάδα χωραφιών. Μπορεί να είναι περιοχές που άλλες ενδεχομένως να έχουν βληθεί από την αλλατώτητα. Όπως βλέπετε, μίλησα για παραλλακτικότητα. Υπάρχουν δύο ειδών. Η φυσική παραλλακτικότητα. Υπάρχει, όπως πηγαίνει η παραλλακτικότητα στο έδαφος, μικροοργανισμοί, θρεπτικά στοιχεία, φυσικοχημικές ιδιότητες αλλά υπάρχει και η βιολογική παραλλακτικότητα. Παραλλακτικότητα πηγεί σε αναπληθυσμό ζωντανίων. Μέσα στον χωράφι. Παραλλακτικότητα πηγεί σε αναπληθυσμό εντόμων. Στην ένταση μιας ασθένειας. Η παραλλακτικότητα αυτή δε είναι μετρήσιμη. Μπορούμε να τη μετρήσουμε. Θα αναφερθώ παρακάτω σ' αυτό, αλλά πιτρέψτε μου πρώτα να σας πω για τις εφαρμογές γεωργίας ακριβίας ενσυντομίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προετοιμασία της προκλήνης. Πρέπει να καταστήσουμε την καλή εργιά μας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό των ισρώων. Σπόρος, λίπαντης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην άρδευση, για την προστασία της καλή εργίας, στη συγκομιδή και όλα τα άλλα που βλέπετε παρακάτω. Χρησιμοποιώντας τέτοιου είδους τεχνικές, μπορούμε και είμαστε θέσιοι να καταγράψουμε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της καλή εργίας, όπως π.χ. το στάδιο ανάπτυξης. Μπορούμε να καταγράψουμε με λεπτομέρειες πληροφορίες του εδάφους, φυσικοχημικές ιδιότητες, στοιχεία μικροκλίματος, μέσα στο ίδιο το εδάφος, μέσα στο ίδιο το χωρέφι μας. Και όχι μόνο. Συνθήκες υποειθμιακής στράγγισης, άρδευση διαθεσιμότητα νερού. Αναφέρθηκε ο προηγουμένος ότι η γεωργία ακριβίας, η παραλλακτικότητα που υπάρχει μέσα σε έναν αγρώιση μια ευρύτερη πληροεχή, μπορεί να καταγραφεί. Μπορεί να καταγραφεί με τις συγκεκριμένες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται και που βλέπετε σε αυτή τη διαφάνεια στη γεωργία ακριβίας. Ελεκτρονικοί υπολογιστές, συστήματα δορυφορικής πλοήγησης, όλοι τα ξέρουμε τα GPS, χρήση αισθητήρων, μη επανδορμένων αεροσκαφών, γεωγραφικά συστήματα πληροφορίας τα GIS και έλεγχος και εφαρμογή. Θα αναφερθώ στα δύο τα οποία είναι με έντονα γράμματα. Πολύ περιληπτικά τα GPS αποτελούνται από ένα σύστημα δορυφόρων έτσι ώστε να μπορούν να επισημάνουν την θέση κάποιου με πάρα πολύ μεγάλη ακριβία. Τρεις δορυφοροί χρειάζονται, ο τέταρτος είναι επικουρικός έτσι ώστε να διορθώνουν το σήμα. Η χρήση αισθητήρων. Πολλοί από εσάς είναι δεχομένους να τα χρησιμοποιείτε. Ο κ. Στεραγιάννης αναφέρθηκε προηγουμένως στο πώς μπορεί να καταγράφει υποσότητα του νερού αλλά και διάφορα χαρακτηριστικά στο έδαφος. Και στο τέλος, εδώ βλέπετε μια φωτογραφία μπιχή που καταγράφει τόσο την υγρασία όσο και τη θερμοκρασία σε μια καλλιέργεια από λαχανικά. Εδώ εμείς χρησιμοποιήσαμε σε ένα πείραμα από την Αμερική όταν δούλευα στο Πανεπιστήμιο του Άρκανσο αισθητήρες έτσι ώστε να καταγράφουμε την υγρασία, τη θερμοκρασία του δάφους στην επιφάνεια και στα 15 εκατοστά κάτω, όπως επίσης και τον όγκο νερού, κάθε 15 λεπτά. Τα αποτελέσματα που βλέπετε είναι μέση ώρη για τρία χρόνια. Τα data συγκεντρώνον τα αναυτώματα, τα παίρνουν στον κόσμο, τα αναλύαμε και μπορείτε να δείτε το πόσο συγκεκριμένη πληροφορία έχουμε σε αυτές τις υποθεσίες που φαίνονται αριστερά του χάρετι σε 7 πολιτείες. Συγκεκριμένα κάθε πολιτεία, για να έχετε έτσι μια αντίληψη, είναι ίση με την Ελλάδα. Είμαστε σε θέση να πάρουμε τέτοιου είδους πληροφορίες πλέον με τη χρήση αισθητήρων. Ας έρθουμε τώρα και στη χρήση των ντρών στον κόσμο. Τι είναι τα ντρώνς, όλοι τα ξέρουμε ή τα έχουμε ακούσει ή τα έχουμε δει. Είναι οι πτάμενες μηχανές χωρίς πλήρωμα. Αυτές μπορεί να είναι τηλεκατοχθυνόμενες ή να είναι αυτοκατοχθυνόμενα, αφού προηγουμένως σχεδιάσουμε την πορεία τους με ένα συγκεκριμένο λογισμικό. Είναι αυτό που βλέπετε στην εικόνα. Υπάρχουν πολλοί τύποι και διαφορετικά κίνητρα, πολλοί τύποι και διαφορετικές εκδόσεις. Αυτό είναι ένα τετρακινητήριο ντρώνς που φέρει μια κάμερα αισθητήρα, και φέρει επίσης και ένα σύστημα για να μας δίνει κάθε φορά που βρίσκεται. Τι μπορούμε να επιτύχουμε. Αυτό είναι ένα πείραμα που έχουμε κάνει εδώ στο αγρόχτυμα του Πανεπιστήμιου με 72 ποικιλίνες ρόγιας. Η φωτογραφία είναι παρμένη από ένα ντρών 30 μέτρα ψηλά. Μπορείτε να δείτε ότι μπορώ να εκμεύσω πληροφορία πάρα πολύ σημαντική. Κατ' αρχήν, βλέπετε εδώ μπορώ να μετρήσω σε αυτή τη σειρά πόσες έχουν φυτρώσει. Είναι 7. Από τους 50 σπόρους που έβαλα φύτωσαν μόνο 7. Μου δίνει ένα στοιχείο. Αυτή η συγκεκριμένη επικοιλία έχει κακή βλαστικότητα. Μπορείτε να δείτε επίσης σε αυτές εδώ στις σειρές συγκεκριμένα ότι υπάρχει διαφορετικό στάδιο ρίμανσης σε σχέση με αυτές εδώ. Αυτές εδώ είναι υπερόψημες. Μπορείτε να δείτε επίσης τη βιωμάζα που παράγεται. Μπορώ να τη χρησιμοποιήσω για ενισυρωμένη τροφή αυτής της συγκεκριμένης φυγηλίας. Και όλα αυτά με μια φωτογραφία. Πόσο γρήγορα μπορώ να βγάλω σε περάσματα πετώντας έναν τρόν πάνω από αυτό το μισό στρέμα το πειραματικό, έναν τρόν για πέντε λεπτά. Φανταστείτε ότι αυτές τις πυγηλίες εμείς θέλουμε να τις δοκιμάσουμε εδώ σε τέτοιου είδους πειραματικά τεμάχια. Θα είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε αμέσως πετώντας και χρησιμοποιώντας κάποιες τεχνικές για την ανάλυση εικόνας μέσα από τρόν. Αυτό είναι ένα πείραμα στο άρκατος που κάναμε με πάρα πολύ μεγάλο αριθμό πειραματικών τεμαχηδείας. Δεν σπαταλίσαμε καθόλου χρόνο. Ή τουλάχιστον το χρόνο που σπαταλίσαμε, τον σπαταλίσαμε κατά το ήμιση εάν προσπαθούσαμε να κάνουμε μόνιτρο να αξιολογήσουμε αυτές τις πυγηλίες που φαίνονται σε αυτήν την εικόνα. Επίσης μπορούμε να αξιολογήσουμε και την εκτίμηση, να εκτιμήσουμε την υγεία της καλλιέργειάς μας. Όπου είναι κόκκινο η καλλιέργειά μας κάτι έχει. Δεν είναι υγιής. Κάτι γίνεται. Δεν έχει άζωτο. Έχει προσβληθεί από αρθενειές σε σχέση βέβαια με τους άλλους χρωματισμούς και τους έντονους πράσινους. Υπάρχουν συγκεκριμένοι δείκτες που δουλεύονται πανεύκολα. Μπορούμε, επίσης, να μετρήσουμε το μέγεθος των φυτών και την τοποθεσία τους. Αυτό είναι μια φωτογραφία, μια κάτωψη μιας καλλιέργειας ο χωρώνος. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια μπορούμε να μετρήσουμε το χρόνο άνθησης. Εάν υπάρχουν προσβολές από ασθενές. Και να πάρξουμε ανάλογα. Πλέον, η διαχείριση της καλλιέργειας είναι στο συγκεκριμένο χρόνο και στη συγκεκριμένη τοποθεσία, στα συγκεκριμένα δέντρα. Δεν είναι ανάγκη να πάω να λυπάνω το χωράφι μου από την αρχή μέχρι το τέλος. Θα πάω να το λυπάνω εκεί που χρειάζεται. Δεν είναι ανάγκη να πάω να το ψεκάσω από την αρχή μέχρι το τέλος και να αρχίσω να ρίχνω. Θα πάω να το ψεκάσω εκεί που χρειάζεται. Νομίζω έχω ένα σλάιντς παρακάτω για να δείτε τις εφαρμογές. Γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών. Χάρτες. Είναι ο τρόπος του να κατασκευάσω χάρτες. Εδώ βλέπετε το πειραματικό σταθμό του Πανεπιστήμιου στο Άρκανθο που δούλευα στην Αμερική. Βλέπετε την χωροταξική του διάταξη αναφορικά με διάφορα κτίρια, κτήματα πειραματικά κτλ. Χρησιμοποιήσαμε λοιπόν αυτή τη τεχνολογία των GIS για να μπορούμε να πούμε πού είναι τι σε σχέση με τις καλλιέργειές μας. Βλέπετε αυτή η κατηγοροποίηση με το χρώμα που είναι δεξιά εδώ στη στήλη αυτή. Ειδική είναι και την καλλιέργεια που είχαμε. Μπορούσαμε να δούμε επίσης και την υδρογραφία της περιοχής. Που υπάρχουν αρτεστικά, που υπάρχουν σταταγιστικά, που υπάρχουν λίμνες. Γιατί πηχεί κάπου που δεν υπάρχει αρτεστικό ή ένα σταταγιστικό έργο να φυτάψουμε μια καλλιέργεια που χρειάζεται νερό. Το αποφεύγω. Επίσης, μπορούσαμε να δούμε το έδαφος, τα είδη του εδάφους. Να βγάλουμε σειρές από το έδαφος, να τις ταξιδρομήσουμε. Όπως επίσης και την κατανομή του φωσφόρου. Όπου πιο κόκκινο, τόσο περισσότερος φώσφορος. Όπου λιγότερο κόκκινο, τόσο λιγότερος φώσφορος. Θα πάω να ρίξω εκεί που έχω λιγότερο. Δηλαδή, σε αυτήν την περιοχή του χωραφιού. Η ανάλυση εικόνας είναι ένα μέσο που μπορούμε, παίρνοντας φωτογραφίες από ντρών, δορυφόρους, οι οποίοι δεν ενδείκνυται, κατά τη γνώμη μου, για την ελληνική πραγματικότητα, μπορούμε να αναλύσουμε εικόνες πολύ απλά και να δούμε την αφοκάλυψη. Εδώ βλέπετε, είναι μια επικοιλία σόγιας με χαμηλή πυκνόητα φύτευσης. Βλέπετε την ανάλυση εικόνας της. Μια επικοιλία σόγιας με μέτρια πυκνόητα φύτευσης και μιλάμε περίπου για 250 φυτά στο τραγωνικό. Και μια επικοιλία σόγιας με πολύ υψηλότερη πυκνόητα φύτευσης. Βλέπετε πόσο είναι η ανάλυση της εικόνας. Γιατί το χρειάζομαι αυτό? Βέβαια για το χρειάζομαι, γιατί μπορεί να δω ποιχή την επίδραση στα Ιζάνια. Να μην χρειάζεται να ψεκάσω εάν έχω μια τέτοια πυκνόητα φύτευσης που μου δίνει την κατάλληλη παραγωγή, απόδοση, αλλά μου καταπολεμά για τα Ιζάνια. Γιατί να πάω να ψεκάσω? Βλέπετε εδώ, όπως σας είπα για την ανάλυση εικόνας, αυτό είναι ένα σύστημα που έχει αναπτυχθεί από μια ιτερία που λέγεται CN Spray. Στην Καλυφόρνια. Τι κάνουνε αυτοί? Έχουν το τρακτέρ, το οποίο ελέγχεται ηλεκτρονικά πλήρως. Πίσω έχουν μια σειρά από κάμερες, μπροστά από τα πεκάκια. Και τι κάνουν αυτές οι κάμερες? Αναγνωρίζουν το Ιζάνιο και βλέπετε το αποτύπωμα του ψεκάσμου πάνω στο έδαφος. Πάνε και ψεκάζουν εκεί που πρέπει. Μίωση των νησρών, δημορυνών των περιβάλλων. Δημορυνών των περιβάλλων. Τα συγκεκριμένα συστήματα είναι και κοινωνικά, ανοιχτά. Μπορείς να το διαφημίσεις, μπορείς να το πουλήσεις αυτό στον καταναλωτή. Να του πεις ξεριστή, εγώ χρησιμοποιώ γεωργία ακριβίας. Κοίτα πώς σε ψεκάζω. Βλέπετε τα πλεονεκτήματα για να κλείσω της γεωργίας ακριβίας. Και βλέπετε και τους αναστρατικούς παράγοντες. Είναι η κουλτούρα και τις αντιλήψεις των παραγωγών, το μικρό μέγεθος του αγρού και όλα τα υπόλοιπα. Όλα τα υπόλοιπα ξεπερνιούνται εκτός από την κουλτούρα και τις αντιλήψεις των παραγωγών. Δεν νομίζω πως η κουλτούρα τους οφείλεται στο ότι είναι περίεργοι άνθρωποι ή κολλημένοι στα παλιά. Νομίζω ότι η κουλτούρα τους επηρεάζεται γιατί δεν έχουν γνώση, δεν έχουν επιμόρφωση. Είναι εξαιρετικά βασικό. Πρέπει τέτοιου είδους πληροφορία να φτάσει στα αυτιά τους. Νομίζω ότι το Πανεπιστήμιο έχει ένα πάρα πολύ σημαντικό ρλόν να παίξει εδώ. Και για να επιβεβαιώσω του λόγου μου το αλήθεια, τρέχουμε κάποια έρευνα με τους φοιτητές μου σε μορφή ερωτηματολογίων ανακαλλιέργεια, ανα την Ελλάδα. Αυτό έχουμε περίπου συγκεντρώσει 350 ερωτηματολόγια. Θέλουμε να φτάσουμε στα 1.000. Και αυτό εδώ αποτυπώνει τη γνώση των παραγωγών σχετικά με τη γεωργία ακριβίας. 85% είπε πως δεν έχει ιδέα. Πρέπει να πληροφορηθεί ο κόσμος. Πρέπει να φτάσει στα αυτιά του αυτή η καινούργια τεχνολογία. Εάν θέλουμε να ακολουθηθήσουμε τις εξελίξεις. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την προσοχή σας. Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Κορέ. Υπερεξάντλησε το χρόνο του, αλλά ήταν πολύ ενδιαφέρον το θέμα και δεν τολμούσα να τον διακόψω. Πολύ παρά πάνω από τα 2 λεπτά που σου υποσχέθηκα. Λοιπόν, να καλέσω στο βήμα την κυρία Νάντη Κωνσταντίνα Νικολάου, η οποία είναι ειδικό διδακτικό προσωπικό στο τμήμα μας. Θα μας μιλήσει για το έδαφος. Το έδαφος είναι σημαντικός παράγοντες για την αγροτική παραγωγή, αλλά όλοι το θεωρούμε ότι είναι ο φορέας του νερού ή των θρεπτικών συστατικών. Θα μας μιλήσει λοιπόν και για τους ζωντανούς οργανισμούς που υπάρχουν στο έδαφος και μπορούμε αυτούς να τους εκμεταλληφτούμε για να μπορέσουμε να βελτιώσουμε την αγροτική παραγωγή. Λοιπόν, κυρία Νικολάου, όσο γίνεται συντομότερα. Ευχαριστώ πολύ. Κι εγώ ευχαριστώ. Το αντικείμενο αυτής της εσήγησης είναι η βιοπικηλότητα στα εδάφη και η σημασία της στη σύγχρονη γεωργία και αϊφορία, στο ίδιο μήκος κύματος με τον κ. Κορέ και τον κ. Τσιρογιάννη, αλλά από μια διαφορετική οπτική. Το χώμα. Είμαστε ξυκιωμένοι όλοι με το χώμα. Τι περιέχει άραγε. Πολλά. Ζωντανούς οργανισμούς, νεκρή οργανική ύλη, οργανική ουσία, νερό, χημικά στοιχεία, αέρια, αδρανείς ύλες. Βιοπικηλότητα. Στο έδαφος αυτή τη φορά. Μια λέξη η οποία σαν άκουσμα μας είναι πάρα πολύ οικείο. Στόχοι οι οποίοι υποστηρίζονται από ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία και πάρα πολύ συζητημένη έννοια και σε δημοσιογραφικό επίπεδο. Συγκεκριμένα για το έδαφος, αναφερόμαστε φυσικά σε όλα τα είδη των οργανισμών που ζουν σε αυτό. Και μάλιστα, εστιάζοντας το κομμάτι του έδαφους, το πλανήτη μας, είναι από τα ενδιετήματα, δηλαδή τις περιοχές του οικοσυστήματος της βιόσφαιρας, που συγκεντρώνει την μεγαλύτερη βιοπικηλότητα. Είναι σημαντικό στοιχείο της συνολικής βιοπικηλότητας και τα τελευταία χρόνια έχει τραβήξει την προσοχή των ερευνητών. Γιατί καταγράφω τα αυξημένων ενδιαφέρον για την βιοπικηλότητα. Καταρχήν, όταν μελετάμε ένα σύστημα και το γνωρίζουμε, τότε μπορούμε να σχεδιάσουμε, να αποφασίσουμε ποια από τα υπάρχοντα εργαλεία θα χρησιμοποιήσουμε για τη διατήρησή της, που είναι ο βασικός στόχος. Και γιατί η βιοπικηλότητα έχει μια δυνατότητα παροχής οικονομικών, αλλά και οικολογικών υπηρεσιών προς τα οικοσυστήματα και προς την κοινωνία. Διάφορους οργανισμούς συναντούμε στο έδαφος από μικρά θηλαστικά, μικρά και μεγάλα σπόνδυλα, αλλά και μια πληθώρα μικροοργανισμών. Τα διαμερίσματα στα οποία συναντούμε διαφορετικές ομάδες οργανισμών πολλά. Και οι οργανισμοί κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες σύμφωνα με το μέγεθός τους. Το μέγεθος ποικίλει από πάρα πολύ μικρό μέχρι και κάποια εκατοστά του μέτρου, έτσι συναντάμε διάφορους μικροοργανισμούς αόρατους στο γυμνόφθαλμο, τροκτικά, νηματό, δυσκολιστικά, σακάρια, έντομα. Άλλους μπορούμε με γυμνόφθαλμο, άλλους απεράται το μικροσκόπιο. Ανάλογα με το που θα εστιάσουμε σε ποιο διαμέρισμα, έχουμε να δούμε και διαφορετικές κατηγορίες. Άλλο κριτήριο, ένα κριτήριο το οποίο αυτή τη φορά είναι πιο λειτουργικό, έχει να κάνει με τις τροφικές σχέσεις που τους χαρακτηρίζουν. Και εδώ οι τροφικές σχέσεις και οι γνώσεις τους μπορούν να αποτελέσουν εργαλείο για τη σωστή διαχείριση με στόχο τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, αλλά και να αποτελέσουν εργαλείο ώστε η βιοποικιλότητα αυτό και αυτό να συμβάλει στην αυφορία της γεωργίας. Διάφορες κατηγορίες, για παράδειγμα, η σχέση του φυτού με τους οργανισμούς είναι εξέχουσα σε αυτό το τροφικό πλέγμα. Έχουμε στην ρίζα των φυτών μια σειρά από μικροοργανισμούς που είτε συμβιώνουν, δηλαδή έχουμε μια σχέση αμοιβεότητας όσον αφορά το συμφέρον τους, αλλά και δηλαδή έχουμε μια σχέση αμοιβεότητας. Όσον αφορά το συμφέρον τους, αλλά και σχέσεις παρασιτικές, δηλαδή σχέσεις των οργανισμών εις βάρος του φυτού. Και από την άλλη έχουμε σχέσεις και μεταξύ όλων των οργανισμών. Για παράδειγμα, οι νηματόδεις που κάποια από αυτούς είναι παρασιτικοί και για τα φυτά, παρόλα αυτά όμως είναι και οργανισμοί οι οποίοι τρέφονται με μικρόβια που συναντάμε στο έδαφος και εν δυνάμη θα μπορούσαν να αποφορτήσουν το φυτό από αυτά, γεωσκόλικες οι οποίοι τρέφονται με μεγαλύτερους οργανισμούς του εδάφους, μικώριζες και άλλα. Οι λειτουργικές ομάδες τις οποίες συνιστούν οι οργανισμοί αυτοί, μας επιτρέπουν να ορίσουμε τρεις διαφορετικές κατηγορίες. Τους χημικούς μηχανικούς του εδάφους, τους βιολογικούς ρυθμιστές και τους μηχανικούς περιβάλλοντος. Οι χημικοί μηχανικοί του εδάφους περιλαμβάνουν βακτήρια μίκητες και πρωτόζωα, τα οποία εξειδικεύονται στην διάσπαση της νεκρής οργανικής ύλης και στην εξυπηρέτηση των βιογεοχημικών κύκλων και την ανακύκλωση των χημικών στοιχείων ώστε να τα καθιστούν εξανά διαθέσιμα στα φυτά και κατά συνέπεια σε όλη την τροφική ελυσίδα. Τους βιολογικούς ρυθμιστές, όπως είναι οι νηματόδοι στα σκουλήκια και τα ακάρια που τρέφονται με μικρότερους οργανισμούς και έτσι δίνει τη δυνατότητα ρύθμισης των πληθυσμών, του μεγέθους των πληθυσμών μέσω της κατανάλωσης των τροφικών σχέσεων. Και οι μηχανικοί περιβάλλοντος με προτεργάτες τους γεωσκόλικες, οι οποίοι βοηθούν στη διατήρηση της δομής του εδάφους, φτιάχνουν σβόλους εδάφους, κανάλια, έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν σωματίδια. Διάφοροι παράγοντες επιράζουν τη βιοβικιλότητα, όπως το κλίμα. Έχει παρατηρηθεί με βάση έρευνες που έχουν γίνει ότι αυξάνεται η ψηλότερη θερμοκρασία και η υγρασία εδάφους η δραστηριότητα των εδαφικών οργανισμών. Η υφή και δομή του εδάφους, που έχει πολύ μεγάλη σημασία και επηρεάζεται από τη σύγχρονη γεωργία και τις μεθόδους με τους οποίους πραγματοποιείται. Οι γεωσκόλικες, για παράδειγμα, και τα μικρόβια αγαπούν τα πιο παχιά πυλόδια εδάφη και λιγότερο τα αμμόδι, η αλατότητα που μπορεί να προκαλέσει στρέση σε κάποια είδη. Το pH του εδάφους που επηρεάζει το μεταβολισμό, αλλά και τη διαθεσιμότητα των διάφορων θρεπτικών συστατικών, επηρεάζοντας την διαλυτότητα των χημικών στοιχείων που είναι να προσληφθούν. Εκτός όμως από τους αβιοτικούς παράγοντες και βιοτικοί παράγοντες επηρεάζουν τη βιοπυκυλότητα, δηλαδή οι ίδιοι οι ζωντανοί οργανισμοί, κυρίως μέσα από τις σχέσεις αλληλεπίδρασης με σκοπό τη διατροφή που αναπτύσσουν. Ο 21ο αιώνας έχει πολύ μεγάλες προκλήσεις. Ο ανθρώπινος πληθυσμός της Γης, όπως και πρόσφατα ενημερωθήκαμε, ξεπέρεσε τα 8 δισεκατομμύρια και μεγαλών κάθε μέρα. Βέβαια, δεν έχει σημασία μόνο ποιος είναι ο απόλυτος αριθμός σε έναν πληθυσμό, αλλά έχει σημασία και ο ρυθμός με τον οποίο κάνουμε κατανάλωση και μέσω των δραστηριοτήτων μας πληθυσμένουμε. Είναι ανάγκη όμως, για τον μεγάλο αυτό πληθυσμό, να εξασφαλίσουμε την αναγκαία τροφή. Και αυτό πρέπει να γίνει με αύξηση της παραγωγής. Χρειάζεται να βρούμε όμως πιο αυφόρους τρόπους για να επιτύχουμε αύξηση παραγωγής και εξασφάλισης τροφήμων. Η παραγωγή τροφήμων εξασφαλίζεται μέσω της φυτικής και της ζωικής παραγωγής που υπηρετεί το Τμήμα Γεωπωνίας. Η αρχή της διατροφικής αλυσίδας εντοπίζεται στην καλλιέργεια της Γης, άρα και στο έδαφος, οπότε έχει προς τη διαξία το έδαφος, από αυτή την οπτική. Και μελέτες έδειξαν ότι η ευζοία του ανθρώπου συνδέεται στενά με η Γη, Εδάφη και ψηλή βιοπικιλότητα, όπως αυτή επηράζεται μέσω της τροφικής αλυσίδας. Το έδαφος, λοιπόν, έχει πάρα πολλές τροφές. Μελέτες έχουν εδείξει ότι συνεισφέρει σε πάρα πολλούς τομείς. Στις υποστηρικτικές υπηρεσίες περιλαμβάνεται η απεικοδόμηση, η διαθεσιμότητα των χημικών στοιχείων μέσα από αυτή, ο σχηματισμός χώματος, η παραγωγή των φυτών, ο κύκλος του νερού. Στις ρυθμιστικές υπηρεσίες περιλαμβάνεται η ρύθμιση του κλίματος, η απεικοδόμηση των φυλακών. Η παραγωγή των φυτών, ο κύκλος του νερού. Στις ρυθμιστικές υπηρεσίες περιλαμβάνεται η ρύθμιση του κλίματος, του νερού, ελέγχο ασθενειών και παρασίτων, ένα σημαντικό φορτίο για την γεωργία, ο καθαρισμός του νερού, η διαχείριση της διάβροσης του εδάφους και ρύθμιση της ποιότητας του αέρα. Ενώ στις υπηρεσίες τροφοδοσίας μας παρέχει τροφή, φρέσκο νερό, καύσιμη ύλη, ξύλο, γενετικές πηγές και φάρμακα και μέσα από τις ουσίες που παράγουν οι οργανισμοί για να μην εξαιρέσουμε κλείνοντας την συνησφορά της εδαφικής βιοπικιλότητας τις πολιτιστικές υπηρεσίες όσον αφορά την αισθητική, την εκπαίδευση, την αναψυχή, την ευαισθητοποίηση. Έχει αναγνωριστεί σε παγκόσμιο επίπεδο η σημασία του εδάφους και έτσι έχει ανακηρυχτεί η παγκόσμια ημέρα εδάφος, η οποία μάλιστα καθορίστηκε από την Γενική Συνέλευση των Ονωμένων Εθνών το 2013. Είναι στις 5 Δεκεμβρίου, γιορτάζεται στις 5 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο, δηλαδή σε δύο μέρες από τώρα και αποσκοπεί στον εστιάση την προσοχή στο υγιές έδαφος και συνηγορεί στην αυφόρο διαχείριση των εδαφών. Άρα υπάρχουν απειλές για τη βιοπικιλότητα έτσι όπως είναι η κατάσταση σήμερα. Για να δούμε τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης γεωργίας. Είναι γεγονός ότι γίνεται χρήση λιπασμάτων, εντομοκτώνων, εκμηχάνιση, αλλά και παραγωγή σε υποστρώματα χωρίς χώμα πια και παραγωγή στο εργαστήριο μέσα από μικροπολοπλασιασμό. Τι άλλο συμβαίνει γύρω μας και γινόμαστε, έχουμε γεμίσει από ακούσματα δυστυχώς. Λειψιδρία και ερημοποίηση, φωτιές, εκτεταμένες φωτιές κιόλας σε δασικές εκτάσεις, αλλαγή στο κλίμα, ρίπανση της ατμόσφαιρας. Όλα αυτά συνιστούν ένα πλαίσιο το οποίο δημιουργεί δινητικές απειλές για την εδαφική ιδιοπικιλότητα. Σε αυτές περιλαμβάνονται η εκπερεκμετάλλευση, τα ίδια εισβολής, δηλαδή οι ίδιοι που δεν υπήρχαν σε ένα οικοσύστημα παραδοσιακά αλλά εισέρχονται, η συμπίεση του εδάφους, η διάβρωσή του, η ρίπανση και η μείωση της οργανικής ουσίας. Θα μπορούσαμε, έχοντας παρουσιάσει τώρα το πλαίσιο της βιοπικιλότητας του εδάφους, να κάνουμε μια αναλογία με το επιτραπέζιο παιχνίδι τζέγκα. Οφείλω να πω ότι δεν είναι δική μου, προέρχεται από μια εξαιρετική ερμητική εργασία, από όπου και η εικόνα. Ο πρώτος πύργος είναι σταθερός, δεν λείπει κανένα τουβλάκι, θεωρώντας ότι κάθε τουβλάκι εντυπροσωπεύει εδώ ένα είδος. Στο δεύτερο πύργο έχουμε αφαίρεση κάποιων ειδών, παρ' όλα αυτά διατηρεί τη συνολική λειτουργία, που σημαίνει ότι τα υπόλοιπα ήδη επαρκούν. Στο τρίτο βλέπουμε αφαίρεση κι άλλων ειδών και μάλλον αγγίζουμε το σημείο εκείνο, που γίνεται υπέρβαση του ορίου ανοχής απομάκρυσης ειδών από ένα οικοσύστημα. Τι παρατηρούμε? Παρατηρούμε τελικά κατάρευση του πύργου. Όσον αφορά τη διαχείριση των καλλιεργούμενων εδαφών, η αλήθεια είναι ότι με την αντατικοποίηση της γεωργίας, η ρύθμιση διαδικασιών που παλιά γίνονταν με την εδαφική βιοπικιλότητα ή σε ένα φυσικό οικοσύστημα γίνεται με τη βιοπικιλότητα του εδάφους, αντικαταστάθηκε και ορθώς από τη στιγμή που έγινε η καλλιέργεια της γης αντατική με κάποιες καλλιεργητικές πρακτικές, παραστοκτόνα, εντομοκτόνα, λιπάσματα. Εδώ βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να αφορήσουμε κάθε καλλιεργητική πρακτική που υπάρχει, αλλά να επιμείνουμε σε αυτό το μήκος κύματος των προηγούμενων ομιλητών της ορθής διαχείρισης των ορθών καλλιεργητικών πρακτικών. Τα καλλιεργητικά συστήματα με λιγότερες συσρροές προάγουν τα αυτοριθμιζόμενα συστήματα και τη μεγαλύτερη βιοπικιλότητα στο έδαφος. Τι αφαρμογές προκύπτουν τώρα μέσα από τη βιοπικιλότητα και τις μελέτες που έχουν γίνει και τη συλλογή στοιχείων. Οι βιοδείκτες. Με τους βιοδείκτες αναφερόμαστε σε οργανισμούς, οι οποίοι όταν τους μελετάμε μας λένε κάτι. Τι ακριβώς μελετάμε, μπορούμε να μελετήσουμε αν υπάρχουν ή αν λείπουν, πώς δραστηριοποιούνται, αν έχουμε αλλαγές στη μορφολογία τους, πώς συμπεριφέρονται και αποκτούμε έτσι μια πρόσβαση έμμεση σε πληροφορία για ένα οικοσύστημα. Οι γεωσκόλικες, για παράδειγμα, έχουν αξιοποιηθεί ως βιοδείκτες για τα εδάφη γιατί η έρευνα έχει δείξει ότι είναι βέστητοι στους ριπαντές, όπως τα βαρέα μέτελα και οι οργανικοί ριπαντές. Αντιδρούν έντονα σε καλλιεργητικές πρακτικές, όπως η αναλλαγή καλλιεργιών, η εφαρμογή φυτοφαρμάκων, η προσθήκη οργανικής ουσίας και μέσα από κάποια πρωτόκολλα μετρήσεων, που δεν είναι του παρόντος να ασχοληθούμε με τα πρωτόκολλα αυτά, αξιολογείται με σωστή επιστημονική προσέγγιση η συνολική παρουσία τους ή η βιομάζα τους. Οι νηματόδεις τώρα, βλέπουμε ένα νηματόδι διπλωμένο μάλλον μέσα σε ένα πόρο εδάφους, περιλαμβάνουν πάρα πολλά είδη με πάρα πολλές τροφικές συνήθειες, τρώγοντας μίκητες, βακτήρια και πρωτόζα. Κάποιοι από τους νηματόδεις, βέβαια, είναι παράστατα φυτών με οικονομική σημασία, έχουν μεγάλη και ποικίλη ευαισθησία στους ριπαντές, οπότε και αυτοί θα ήταν εδινητικά ενδιαφέροντες βιοδείκτες για την υγεία του εδάφους και τις διαταραχές της ενδεχόμενης. Τα μικρόβια του εδάφους, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τραβήξει τα μικρόβια που ζουν στις ρίζες των φυτών, γιατί η μικρόβια είναι γεγονός ότι υπάρχουν παντού, στη ρίζα, στην επιφάνεια του φυτού, του εδάφους κτλ. Στο περιβάλλον λοιπόν της ρίζας, στη ριζόσφαιρο όπως συνηθίζεται να λέγεται, προσοχή έχουν τραβήξει τα φυτοαυξητικά ριζοβακτήρια που δίνουν διάφορα οφέλη στην ανάπτυξη μέσω διάφορων μηχανισμών, όπως βοηθούν στην απορώφηση θρεπτικών, στην ανάπτυξη της φιλικής επιφάνειας, της χλωροφύλης και διάφορους άλλους παραμέτρους που είναι ενδεικτικές ανάπτυξης. Και η ύπαρξή τους είναι πιθανό να μειώσει τη χρήση χημικών με οφέλη στην ανθρώπινη υγεία. Πολύ γνωστή περίπτωση τα βακτήρια τα οποία έχουν συμβιωτική σχέση. Αυτό που βλέπουμε είναι τα τριχίδια της ρίζας σε ψυχανθές και οι φουσκάλες αυτές είναι ταφυμάτιο, όπως λέγονται, που φιλοξενούν βακτήρια που απορροφούν άζωτο από την ατμόσφαιρα και το μετατρέπουν σε μια μορφή και το καθιστούν διαθέσιμο στο φυτό. Από εκεί βγαίνει και όρος της συμβίωσης. Τι σχέση έχει με την αυφορική γεωργία ή τι σχέση μπορεί να έχει ένα ριζοβακτήριο που προσφέρει τόσα πολλά οφέλη, βελτίωση της παραγωγής. Γι' αυτό και στην βιβλιογραφία έχει αναφερθεί και ο όρος βιολυπάσματα. Αξιοποιούνται λοιπόν σαν βιολυπάσματα και ήδη υπάρχουν συκευάσματα με μικροοργανισμούς οι οποίοι μπορούν να εφαρμοστούν είτε στο σπόρο είτε στηρίζεται στο έδαφος και να έχουν οφέλημα αποτελέσματα. Οι νέες ερευνητικές τάσεις στη γεωργία έχουν προσανατολισμό και ενδιαφέρον φυσικά για την αυφορία. Υπάρχουν προβληματισμοί για τη χρήση αγροχημικών. Υπάρχει προσανατολισμός προς ορθές καλλιεργητικές πρακτικές όχι μόνο για τα αγροχημικά αλλά και για τη χρήση νερού και τη χρήση του εδάφους και στόχευση προς εναλλακτικές λύσεις. Αρκετές εργασίες πλέον δείχνουν ότι οι στόχοι αυφορίας μπορούν να επιτεθούν όταν η βιοπικιλότητα του εδάφους είναι στο κέντρο των διαχειριστικών προσεγγίσεων. Από τη δραστηριότητα και τις αλληλεπιδράσεις των οργανισμών του εδάφους εξαρτώνται τα οικοσυστήματα, οι καλλιέργειες, η κοινωνία και αξίζουν την προσοχή μας. Σας ευχαριστώ. Θα ευχαριστήσω και εγώ την κυρία Νικολάου και να καλέσω στο βήμα μια πολύτιμη συνεργάτηση στο τμήμα, την κυρία Δήμητρα Δήμου. Μέχρι σήμερα, μάλλον όταν μιλάμε για αγροτική παραγωγή, η φυτοπροστασία είναι αλληλεπτή, νομίζω, αλλά μέχρι σήμερα ο Νούνας πήγαινε σε φάρμακα. Μια σύγχρονη τάση για τη φυτοπροστασία είναι η αξιοποίηση και η χρήση μικροοργανισμών. Αυτό είναι το θέμα που πραγματεύεται η κυρία Δήμου, η οποία ξεκινάει μέσως… Σε ευχαριστούμε πολύ, Δήμητρα. Καλησπέρα και από εμένα. Στο πνεύμα και των προηγούμενων συζητήσεων, ομιλειών, έτσι θα συνεχίσουμε στα πλαίσια πώς μπορούμε ένα τμήμα της αευφορικής γεωργίας, ένα τμήμα εναλλακτικών τρόπων φυτοπροστασίας, οι οποίοι είναι αρκετοί βέβαια και θα σταθούμε στη χρησιμοποίηση μικροοργανισμών για την αντιμετώπιση, ένα κομμάτι βέβαια των προβλημάτων που έχουμε από άποψη φυτοπροστασίας, που είναι και το πιο σημαντικό, έτσι, των εντιμολογικών εκθρών. Γενικά η φυτοπροστασία, και όταν λέμε τον όρο, έτσι, είναι μια σύνθετη λέξη, είναι η επιστήμη που αποσκοπεί στην πρόληψη, αλλά και στην καταπολέμηση εκθρώων, ασθενειών των φυτών, με σκοπό βέβαια πάντοτε, την αύξηση της απόδοσης της καλλιέργειας μας και της ποιότητας βέβαια των παραγόμενων προϊόντων. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι βέβαια της γεωργίας, από τότε που άρχισε ο άνθρωπος να ασκεί τη γεωργία, έτσι, από τα αρχαία χρόνια, μέχρι τις μέρες μας έχει περάσει από πάρα πολλά στάδια ανάπτυξης και βελτίωσης και φτάνοντας σήμερα μπορούμε να πούμε ότι έχουμε στη διάθεσή μας μια σειρά μέτρων, τα οποία είναι και προληπτικά, αλλά και κατασταλτικά. Ανάμεσα στα προληπτικά μέτρα, ας πούμε, είναι τα διάφορα νομοθετικά μέτρα που έχουμε, έτσι ώστε οι διάφοροι φυτογεονομικοί έλεγχοι μπορούν να γίνονται και στα σύνορα, έτσι ώστε να αποφεύγουμε την εισαγωγή επιβλαβών, είτε ντόμων, είτε παθογόνων, από μια περιοχή στην άλλη. Πρόσφατο παράδειγμα έχουμε, είτε τον Ακανθόδη Αλευρώδη, είτε την Ξιλέλλα, έτσι, ως παθογόνο. Τα διάφορα καλλιεργητικά μέτρα που είναι από την αρχή που ο άνθρωπος άρχισε να χρησιμοποιεί για την φωτιοπροστασία, όπως διάφορες καλλιεργητικές, όπως η αμυψή σπορά, τα σωστά κλαδέματα, η ορθολογική λίπανση, η άρντρευση που πριν λίγο μελετήσαμε, στο χέβι και εκεί, έτσι ώστε το φυτό μας, να κάνουμε το ίδιο μας το φυτό να έχει ευνοϊκές συνθήκες και βέβαια από την άλλη μεριά να κάνουμε δυσμένη στις συνθήκες για την ανάπτυξη του παθογόνου, του φυτοπαρασίτου γενικότερα. Διάφορα μηχανικά μέσα που τώρα τελευταία στην κατυπολέμηση αρχίζουν να χρησιμοποιούνται, όπως εντομοστεγή δίκτυα σε θερμοκυπιακές καλλιέργειες, διάφορες παγίδες, είτε φερομονικές, είτε χρωμονικές, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε μεγάλο δίκτυο, έτσι ώστε μέσω της παγίδευσης να μειώσουμε το πληθυσμό ενός εχθρό, τα βιολογικά μέσα, στα οποία και θα σταθούμε εμείς, που περιλαμβάνουν τη χρήση, το λέει και ο ίδιος ο όρος του, άλλων οργανισμών για τη μίωση της δραστηριότητας ή του και του πληθυσμού ενός φυτοπαρασίτου και τέλος βέβαια τα χημικά μέσα που όλοι γνωρίζουμε, έτσι που αφορούν τη χρήση χημικών ενώσεων. Γενικότερα βέβαια έτσι το μεγάλο μερίδιο στην καταπολέμηση εξακολουθεί μέχρι και τις μέρες μας, έτσι να το καταλαμβάνει η χημική καταπολέμηση. Και βέβαια και όχι μόνο απλώς η χημική καταπολέμηση και παλιότερα, αλλά ως ένα βαθμό και στις μέρες μας, συνεχίζει αυτή η χημική καταπολέμηση να γίνεται με βάση αυτό που λέμε να εφαρμόσουμε με φράση το ημερολόγιο. Δηλαδή με βάση το βλαστητικό στάδιο την εποχή και το βλαστητικό στάδιο της ανάπτυξης του φυτού, χωρίς να παίρνουμε υπόψη μας σε όλα αυτά, να μην επαναφέρω, τα έφερα πολύ αναλυτικότερα ο κ. Κωρές προηγούμενα. Αυτό βέβαια έχει ως αποτέλεσμα την αλόγιστη πολλές φορές χρήση χημικών, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε μια σειρά προβλήματα και συνέπειες, όπως είναι η ρύπανση των εδαφών, και αναφέρει και προηγουμένως η κ. Νικολάω τι σημαίνει αυτό, η ρύπανση των νερών, και επιφανιακών αλλά και υπόγειων υδάτων, τα οποία πολλές φορές αυτά συμμετέχουν και στην είναι και ως πόσυμα νερά, διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας, που αποτέλεσμα αυτόν έχει ως αποτέλεσμα τη μίωση των φυσικών εχθρών, των διάφορων φυτοπαρασίτων, απόλυμα της αποτελεσματικότητας. Ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα είναι η απόλυα της αποτελεσματικότητας των φυτοπροσταστευτικών προϊόντων λόγω της ανάπτυξης ανθεκτικότες από τα φυτοπαράσιτα. Είναι πολύ συγνή η έκφραση που λένε η παραγωγή, μπα τα σκατέψανε ας πούμε τα προϊόντα, τα χημικά, φυσικά δεν έχει γίνει αυτό. Αυτό που είναι, είναι ότι αυτή η αλλόηση και η συνεχή χρήση οδήγησε στα παθογόνια, φυσικά και αυτά πρέπει να αμυρθούν απέναντι σε αυτό, να αναπτύξουν μηχανισμούς ανθεκτικότητας. Με αποτέλεσμα μια σειρά που πριν ήταν αποτελεσματικά, πλέον να μην είναι αποτελεσματικά από αυτά τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Και βέβαια πολύ σημαντικό και μιλάμε και για τους καταναλωτές μας, η παρουσία ανεπιθύμητων υπολοιμάτων στα παραγόμενα προϊόντα. Οπότε, ποια είναι η προοπτική που υπάρχει σήμερα, τι κάνουμε δηλαδή. Η απάντηση έχει δοθεί βέβαια, το θέμεν να ακολουθηθεί στην ολοκληρωμένη καταπολέμηση, η οποία συνδυάζει όλες τις ιαθέσιμες μεθόδους καταπολέμησης με έμφαση στις εναλλακτικές προς τη χημική μεθόδους, όπως βιολογικές, μηχανικές, καλλιεργητικά μέτρα και τα λοιπά που αναφέραμε. Και οι χημικοί μέθοδους εφαρμόζονται μόνο όταν οι άλλες μέθοδοι δεν έχουν αποτέλεσμα και με τον τρόπο ώστε να έχει τη μικρότερη δυνατή επίδραση του περιβάλλου. Και βέβαια, βασικό κομμάτι της ολοκληρωμένης καταπολέμησης είναι ο καθορισμός και η χρησιμοποίηση ορίων ανεκτικής πυκνότητας πληθυσμών του βλαβερού είδους. Δηλαδή πυκνότητα πληθυσμών, κατά την οποία θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα καταπολέμησης. Και εδώ παίζει ρόλο και η γεωργία ακριβίας που αναφέρθηκε προηγούμενα. Πάμε όμως να δούμε στο συγκεκριμένο που είπαμε ότι, γιατί είναι πολύ ευρύο το θέμα, να είμαστε στον δυνατόν πιο περιεκτικοί, τη βιολογική αντιμετώπιση εντόμων που περιλαμβάνει, με τον όρο βιολογική περιλαμβάνουμε, τη χρήση άλλων οργανισμών για τη μείωση του πληθυσμού των εντόμων εχθρών. Τέτοιοι οργανισμοί τους ονομάζουμε ωφέλιμους. Οφέλιμοι, βέβαια, ως προς εμάς, πάντα ανθρωποκεντρικά μιλώντας. Και είναι κυρίως αρπακτικά, παρασιτοειδή και παθογόνιοι μικροοργανισμοί. Επίσης, βέβαια, πολλές φορές ως ωφέλιμους οργανισμούς συγκαταλέγουμε και μη παθογόνους μικροοργανισμούς, αλλά ανταγωνίζονται τους επιζήμιους σε τροφή και θέση απεικισμού. Πολύ συνηθισμένα αυτό, ας πούμε, στο έδαφος, έτσι, στους παθογόνους μικροοργανισμούς, όπου μπορεί να αντιπίσουμε άλλους οι οποίοι δεν τους κάνουν κάτι, αλλά τους ανταγωνίζονται. Φανταστούμε ότι είναι, ας πούμε, ένα ταψί από το οποίο τρώνε όλοι, όταν υπάρχουν και κάποιοι άλλοι εκεί και ανταγωνίζονται σε τροφή ή σε θέσεις, αυτό θα έχεις ο ποτές να μειώσει ο πληθυσμός τους. Και βέβαια πάμε ένα κομμάτι αυτό στη χρήση εντομοπαθογόνων μικροοργανισμών. Όσον εντομοπαθογόνω, ορίζουμε έναν οργανισμό, ο οποίος προκαλεί την εκδήλωση ασθενικών στα έντομα ξένιστές του. Τα κυριότερα βέβαια τα αντοπαθογόνα που έχουμε είναι η ί, βακτήρια, μίκητες και νηματόδις. Ποιοι κύλουν βέβαια ως προς το σημείο εισόδου ή ανάπτυξης είναι διαφορετικό ανάλογο με το έντομο και το κάθε παθογόνο. Γίνεται κυρίως είτε μέσω της στοματικής οδού, όπως τα ί και τα μακτήρια, οι μίκητες βέβαια μπορεί να προσληφθούν από το έντομο και από το εξωτερικό τους περίβλημα και οι νηματόδις εξέρχονται και από φυσικά ανοίγματα του εντόμου. Ποια είναι η χρήση τους, ποια είναι τα πλεονεκτήματά τους. Η χρήση τους είναι ασφαλή για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, δεν έχουν βρεθεί έτσι μέχρι σήμερα κάποιες επιπτώσεις. Δεν επηρεάζουν άμεσα τα οφέλημα έντομα, καθώς παρουσιάζουν μεγάλη εξειδίκευση, εκκληκτικότητας προς τη δράση τους. Τα περισσότερα μικροβιακά εντομοκτόνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό και με συνθετικά χημικά εντομοκτόνα, γιατί τα συνθετικά κατακουλεμούν έντομα, έτσι εμείς μιλάμε για παθογώνς μικροοργανισμούς. Καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις τα μικροβιακό προϊόν δεν αναπενεργοποιείται ή καταστρέφεται από τα υπολήματα των συμβατικών εντομοκτόνων. Μπορούν να εφαρμοστούν ακόμα και λίγο πριν τη συγκομιδή, πράγμα πάρα πολύ σημαντικό, ακριβώς διότι δεν υπάρχουν υπολήματα, αφήνουν υπολήματα στα παραγωμένα προϊόντα. Και βέβαια η χρήση τους είναι αρκετά εύκολη, γιατί οι μέθοδοι τιμωποίησης και εφαρμογής τους είναι περίπου οι ίδιοι, γίνονται και αυτά με ψεκασμούς, φυλώματος και με μεθόδους δηλαδή, που χρησιμοποιούμε στα συμβατικά εντομοκτόνα. Βέβαια, έχει και τα μειονεκτήματά του. Σε ορισμένες περιβδόσεις απαιτούνται ιδιαίτερες συνθήκες, όπως ας πούμε είναι για τους εντομοπαθογώνους ιεούς, τυποποίηση και αποθήκευσης, γεγονός βέβαια που δυσκολεύει τη διακίνησή τους και ανεβάζει αρκετά και το κόστος παραγωγής, άρα και το κόστος αγοράς. Παίζουν πολλές φορές ρόλο και οι συνθήκες, όπως η θερμότητα, η έλλειψη εργρασίας ή η έκθεση ας πούμε σε περιόδια αυτήν οβολία μπορεί να ενθρανοποιήσει κάποιους ιεούς, μειώνοντας έτσι τη δραστικότητα μερικών σκευασμάτων. Έχουν μικρότερη διάρκεια αποθήκευσης ζωής σε σχέση με τα χημικά και σκευάσματα, που υπάρχει ανάγκη για ταυτόχρονο έλεγχο διαφορετικών παρασίτων. Αυτή η εκλεκτικότητα που είπαμε προηγούμενο ότι είναι ένα πλεονέκτημα, πολλές φορές όμως αυτό μπορεί να οδηγηθεί και σαν μειονέκτημα, διότι γενικότερα οι παραγωγοί έτσι θέλουν να έχουν τη δυνατότητα να καταπολεμούν περισσότερο από ένα παθογόνα. Και λειτουργούν βέβαια γενικότερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι λειτουργούν πιο αποτελεσματικά όταν η πίεση του παρασίτων είναι χαμηλή, δηλαδή όταν έχουμε μικρό πληθυσμό, έτσι ως αρχικά προληπτικές και όχι στην αρχική στάδιο της προσβολής. Μερικά έτσι απλώς παραδείγματα, πολύ γνωστά ίσως σε κάποιους, που κυκλοφορούν κιόλας και στην ελληνική αγορά. Από την άποψη των εντομοπαθογόνων βακτηρίων, το πιο διαδεδομένο εμπορικά εντομοπαθογόνο, ανήκουν στα Γένος Μπασίλους και συγκεκριμένον μπάστιλος του Ριτζιέησης, ο Βάκυλος του Θηρυγκίας. Καταλαμβάνει, αν δούμε σε αυτή την αγορά, ο Βάκυλος του Θηρυγκίας καταλαμβάνει το 80% με 90% αυτής της αγοράς. Δηλαδή είναι το κυριότερο. Και στη χώρα μας, βέβαια, κυκλοφορούνται με πάρα πολλά εμπορικά σκευάσματα. Το σημαντικότερο πλειονέχτημά του είναι και η ευκολία παραγωγής και οι εμπορικά διαθέσιμα σκευάσματα και η κανοπητική ζωή στο ράφτου, δηλαδή μπορεί να παραμείνει όπως και ένα συμβατικό εντομοκτόνο για ένα έως τρία χρόνια. Δεν θα μπούμε βέβαια. Αρχικά υπήρχε η δυνατότητα ότι ο Βασίλος ο Βάκυλ καταπολεμά λεπιδόπτερα. Αργότερα βέβαια βρέθηκαν και έχουν πλέον απομονωθεί παραπάνω από 100 θελέχοι. Έτσι κάποιοι είναι εξειδικευμένα για να καταπολεμούν τις προνύμφες λεπιδοπτέρων, κάποιοι άλλα για προνύμφες κολεοπτέρων. Και τέλος τώρα τελευταία έχει πολύ διαθεδοχή η χρήση τους και στην καταπολέμηση των προνυφών των κουνουπιών. Με εφαρμογή βέβαια εκεί που βρίσκονται οι προνύμφες έτσι των κουνουπιών στα στάσιμα νερά. Με τη μοφή έτσι κοκόδους κεβασμάτων ή άλλων δολομάτων. Με πάρα πολύ καλά αποτελέσματα. Εντάξει δεν θα σταθούμε. Ένα άλλη κατηγορία είναι εντομοπαθογόνοι μήκητες. Ο πρώτος μικροοργανισμός μήκητας που ταυτοποιήθηκε ως εντομοπαθογόνος είναι ο μήκητας Μποβέρια Μπαζιάνα. Από τότε βέβαια έχουν ταυτοποιηθεί παραπάνω από 800 είδη εντομοπαθογόνοι μηκήτων. Βέβαια στην εμπορική κλίμακα που μας ενδιαφέρει και στη χώρα μας κυρίως κυκλοφορούν διάφορα σκευάσματα του μήκητα Μποβέρια Μπαζιάνα για την αντιμετώπιση αφίδων, αλευρωδών, θρύπων τα οποία έχουν δείξει ψηλή αποτελεσματικότητα αλλά έχει δείξει και από άλλα εντομολογικούς εχθρούς ακόμα βέβαια και σε αχάρια. Και βέβαια τελευταία χρησιμοποιείται και στην καταπολέμιση του βάκου έτσι σε συνδυασμό και για τη βιολογική του καταπολέμιση με εντομοπαγίδες. Βέβαια πρόσφατα τώρα δηλαδή στις μέρες μας κυκλοφόρησε και ένα άλλο εμπεριοδικό σκεύασμα μήκητα για την καταπολέμιση του αλευρώδης και του θρύπα σε καλλιέργειες θερμοκυπίου στη χώρα μας. Έτσι σε άλλες περιοχές κυκλοφορούν και άλλα αλλά θα τα ακούμε λιγάκι στη χώρα μας. Εδώ βλέπετε ας πούμε σε αυτή την εικόνα θα σταθούν περισσότερο πώς δρά. Αλλά βλέπουμε την προσβολή μιας αφίδας από τον Μποβέρια Μπαζιάνα και βλέπουμε χαρακτηριστικά ότι αναπτύστηκε μετά την έκκλωση της αφίδας στο μυκήλειό του και εξωτερικά του εντόμου έτσι παίρνοντας στο εντόμο όπως βλέπετε μια χνουδωτή εμφάνιση που αφήλεται βέβαια στο μυκήλειο του μήκητα. Και μια τελευταία κατηγορία είναι οι εντομοπαθογόνοι. Υπάρχουν πάρα πολύ βέβαια εντομοπαθογόνοι. Αυτοί όμως που χρησιμοποιούνται και έχουν ενδιαφέρον στην εμπορική πράξη είναι οι βακουλοριοί. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν σκευάσματα βακυλοϊών για την καταπολέμηση προνιφών του κλάσινου σκουλουκιού στο Βαμβάκι και σε άλλες καλλιέργειες για την καταπολέμηση της καρπόκαψας τόσο στη Μιλιάως και την καρπόκαψη της Ροντακινιάς. Και πρόσφατα βέβαια πήρε φυσικά, ας πούμε τώρα δεν κυκλοφορεί, πήρε ένα σκέφας με ειδική άδεια όπως ξέρουμε, αυτό των 120 ημερών, αυτή η ειδική άδεια βέβαια τελείωσε τον Ιούλιο που μας πέρασε. Σε ορισμένες περιοχές της χώρας όπου έχουμε καλλιέργεια κυπευτικό, κυρίως ντομάτα, για την καταπολέμηση ενός από τους πιο βλαβερούς εχθρούς πρόσφατα που έχουν εμφάνισει στις χώρες της ντομάτα, της Τούτα Αψολούτα. Άρα η χρήση των επεντωπομοαθογών, παίρνοντας έτσι μια γεύση, βλέπουμε ότι η χρήση για την αντιμετώπιση των εντόμων εχθρών κερδίζει συνεχώς έδαφος στη σύγχρονη φυτοπροστασία, καθώς τα εμπορικά σκευάσματα συγκεντρώνουν διάφορες αντογωνιστικές ιδιότητες, παρουσιάζουν υψηλή παθογένεια, άρα είναι αποτελεσματικά, έχουν εξειδίκευση, δηλαδή εκλεκτικότητα, άρα δεν έχουμε πρόβλημα στην οικολογική ισορροφία, λογικό κόστος στις περισσότερες περιπτώσεις, το οποίο ανεβαίνει λίγο το κόστος, ας πούμε, σε σχέση με τα συμβατικά, είναι κυρίως στα σκευάσματα ιών, γιατί είναι ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να παρασκευαστούν αυτά τα σκευάσματα, δηλαδή χρειάζονται μέσα σε ζωντανό, γιατί όπως ξέρουμε δεν ζουν εκτός από ζωντανά κύταρα, οπότε πρέπει να έχουμε παράλληλα και τον έντομο, τον ξενιστή του ιού, και είναι και δύσκολη και η μεταφορά, έτσι, και εκεί φτάνουμε κάτι 90 ευρώ, 100 το βουκάλι, ας πούμε, και βέβαια συνδυαστικότητα με άλλες μεθόδους, δηλαδή μπορούν ακόμα και με συμβατικά εντομοκτώνα χωρίς να μειωθεί η δράση τους, και βέβαια προσφέρουν ασφάλεια και στον χειριστή, αλλά και ασφάλεια όσα αφορά τα υπολήματα στα τρόφιμα. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. Ελπίζω να ήμουν αρκετά σύντομη. Μια χαρά ίσουμα. Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Δήμου, ολοκληρώνουμε με την ομιλία της στην αφορά μας στην αγροτική παραγωγή και να περάσουμε στη ζωική παραγωγή, ξεκινώντας από το κρέας, να καλέσω στο βήμα τον κύριο Σκούφο, ο καθηγητής του τμήμα Γεωπονίας, από τους αλλιότερους καθηγητές του τμήμα, ο οποίος έχει ένα εντρικαδόρικο τίτλο στην ομιλία του, ξαναγράφοντας την ιστορία του κρέατος στην Άρτα. Λοιπόν, να σας καλησπαιρίσω έτσι από καρδιάς. Είναι μεγάλη χαρά που συμμετέχουμε στις εκδηλώσεις του Δήμου που μας φιτοξενεί. Αλλά βέβαια, εγώ σας καλησπαιρίσα να συνεχίσει έτσι ο κοσμητοράς μου, ο τελευταίος ομιλητής θα σας πει καλημέρα. Βοηθήστε με. Ναι, γι' αυτό πέφτει πάνω μου η μπάλα, έτσι. Μια χαρά. Λοιπόν, πραγματικά ένα τμήμα υγεωπονίας για να είναι άξιο πρέπει να παράγει νέα γνώση. Πρέπει να δημιουργεί νέα γνώση. Να ξεφεύγει από ότι υπάρχει στον κόσμο και να κάνει κάτι καλύτερο. Αυτή είναι η αξία του για τον τόπο και για τη χώρα του. Και επειδή εμείς έχουμε την τιμή να συμμετέχουμε σε μία από τις τέσσερις εθνικές υποδομές της αγροδιατροφής στη χώρα, τέσσερις χρηματοδοτούνται και στη μία συμμετέχουμε εμείς και μάλιστα αξιολογηθήκαμε και δεύτεροι από όλη την Ελλάδα και θα συνεχίσουμε και στην επόμενη προγραμματική περίοδο, θέλω να σας αναπτύξω κάποια δεδομένα που έχουμε παράγει ως τμήμα πάνω στο κομμάτι της ζωικής παραγωγής και τα οποία αν πραγματικά εφαρμοστούν θα αλλάξει η εικόνα σε όλη τη χώρα. Άρα λοιπόν μπορούμε να ξαναγράψουμε το παραγωγικό μοντέλο και να ξέρετε ότι αυτό ξαναγράφεται μόνο σε περίοδους κρίσης, αλλιώς όταν υπάρχει εφορία καταλαβαίνετε ότι κανένας δεν κινείται απ' τη θέση του. Όλοι θέλουν να κάνουν ό,τι κάνανε, γιατί υπάρχει εφορία, η οποία είναι τεχνητή και βλέπετε πάρα πολύ καλά την πορεία του ακτινηδίου, έτσι με αυτή τη λογική. Καταλαβαίνετε επίσης ότι η ζωική παραγωγή είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι. Η χώρα είναι ασήμαντη σε σχέση με την παραγωγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει το 0,25% της ευρωπαϊκής παραγωγής. Άρα λοιπόν, εάν συμβαδίσει με ό,τι κάνουν όλοι οι υπόλοιποι, δεν θα κάνει ποτέ τίποτα. Θα πρέπει να κάνει μια boutique παραγωγής και να αναδειχνεί τα δικά της πλεονεκτήματα. Αλλιώς, η χώρα θα εισάγει κάτι το οποίο παράγεται de facto φθινότερα με τον τρόπο της βιομηχανικής παραγωγής που έχουν οι μεγάλες χώρες. Άρα λοιπόν, θα πρέπει να σκεφτούμε το πώς πρέπει να παράξουμε κάτω από το πρίσμα του ευρωπαϊκού γύγνεση. Και το ευρωπαϊκό γύγνεσθαι, ξέρετε τι λέει, κλιματική αλλαγή. Η Μεσόγειος έχει πάρει τα πάνω τις 7 εκατοστά. Το μεγαλύτερο παγόβουνο που έχει αποκολληθεί, το οποίο είναι τριπλάσσιο από το προηγουμένως μεγαλύτερο παγόβουνο που έχει αποκολληθεί στην Αρκτική, έτσι, εμφανίστηκε πριν 10 μέρες. Τα πράγματα δεν είναι καλά. Άρα λοιπόν, θα πρέπει να δούμε εμείς πώς θα ανασχέσουμε με τον τρόπο παραγωγής μας, τον τρόπο με τον οποίο παράγει η ανθρωπότητα. Εμείς το 2050 θα χρειαστούμε 1 τρισεκατομμύριο λίτρα γάλα και μισό τρισεκατομμύρια κιλά κρέας για να θρέψουμε τον παγκόσμιο πληθυσμό με βάση τα ποσοστά υποστητισμού που υπάρχουν σήμερα, τα οποία είναι γύρω στο 18%. Άρα λοιπόν, είναι ένα κλειδί πώς θα μπορέσουμε εμείς και να παράγουμε, αλλά και να παράγουμε αηφορικά. Η ισχύουσα κατάσταση για τη χώρα είναι ότι μέχρι στιγμής δουλεύει ένα μοντέλο εσωτερικής παραγωγής και πολύ κακό, γιατί δεν είμαστε ούτε αφτάρκεις. Δεν δουλεύει ένα μοντέλο παραγωγής εξαγωγών. Δεν μπορούμε να εξάγουμε παρά μόνο ελάχιστα προϊόντα και σε ελάχιστες περιοχές. Δεν έχουμε ένα σχεδιασμό στρατηγικό για την παραγωγή του μέλλοντος, για να μας βγάλει αυτό το άξιδι έξοδο. Και μάλιστα δεν έχουμε και παραγωγή ολιστική. Ολιστική σημαίνει να μην παράγω μόνο το κρέας που βλέπετε εσείς, αλλά να παράγω και την τεχνολογία του. Παράγουμε σφαγείο, παράγουμε τυποποιητήρια, παράγουμε γενετικό υλικό στα ζώα, στα φυτά. Πού πάμε? Παράγουμε μήπως φάρμακα, τα εισάγουμε. Μήπως έχουμε εργαζόμενους Έλληνες μέσα στινοτροφιές μονάδες, το ξέρετε, ούτε αυτό. Άρα λοιπόν, ξαφνικά, δεν πρέπει να αισθανθούμε συγκλονισμένοι, όλα αυτά ξέρουμε. Αλλά θα πρέπει να βάλουμε το χέρι υπό το τύπο των ήλων και να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Και βέβαια, η έλλειψη διαφάνειας στα κτυνοτροφικά συστήματα παραγωγής, όπως καταλαβαίνετε, οδηγεί στο βυγκανισμό, οδηγεί στην άρνηση κατανάλωσης κρέατος. Αν εμείς, λοιπόν, ένα σύστημα, το εμφανίσουμε στον καταναλωτή, το πιάτο του, του λέει, δεν είναι το κρέας, αλλά είναι ο βιότοπος, είναι ο τρόπος παραγωγής, η αηφορία των αγρών, από τα οποία μάζεψε το καλαμπόκι και τη σόγια ή οποιοδήποτε άλλο προϊόν και συστατικό της διατροφής, η ευζωία των ζώων του, οι συνθήκες ανάπτυξης, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θέλει να δώσει αυτός, τότε αυτό θα είναι το μεγαλείο της παραγωγής και αυτό θα δώσει και την ταυτότητα στο τελικό προϊόν. Άρα, λοιπόν, το κρέας δεν είναι αυτό που βλέπουμε στο πιάτο μας, είναι αυτό που αρχίζει από τον κτινοτρόφο και εκεί πρέπει να πάμε. Και ένα ακόμα κομμάτι, για να ολοκληρώσω το τι ακριβώς απασχολεί το παγκόσμιο κατανοητικό κοινό και βέβαια σιγά-σιγά και το ελληνικό, είναι η μικροβιανθεκτικότητα. Ξέρετε ότι περίπου 1.700 τελέχη μικροβίων, από αυτά που εμφανιζόντουσαν σε κλινικά περιστατικάς των ανθρώπων, πλέον έχουν γίνει πολυανθεκτικά, δηλαδή εμφανίζονται και δεν μπορούν να καταπολεμηθούν από κανένα αντιβιωτικό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είπε ότι το 2030 οι θάνατοι που θα οφείλονται στη μικροβιανθεκτικότητα θα είναι 30% περισσότερο από τους θανάτους που θα οφείλονται σε καρκινική εξαλλαγή. Αν λοιπόν η Ελλάδα παράξει κρέας «antibiotic free» ξαφνικά θα μπει στην κορυφή ενός τρόπου παραγωγής που και προστιθέμενη αξία θα δώσει, μεγάλη αξία στο προϊόν, καταναλωτική υπερδιέγερση για την κατανάλωση αυτού του προϊόντος, πως καταλαβαίνετε, διότι δεν ενοχλεί εισαίσα ευνοείτον καταναλωτή χωρίς να αλλάζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Ο καταναλωτής δηλαδή δεν βλέπει το κρέας ως διαθρεπτικό μοντέλο, αλλά το βλέπει ως κομμάτι της υγείας του. Άρα λοιπόν εκεί πρέπει να πάμε. Και μήπως θέλετε να δείτε ποια είναι η μικροβιανθεκτικότητα στις περιοχές της Άρτας. Όχι στα ζώα, στα φυτά, στο έδαφος, αυτά που είπαν οι προηγούμενοι συναδελφοί μου. Μήπως θέλετε να δείτε τα ποσοστά από 90% μέχρι 55% σε ένα σπανάκι, σε ένα λάχανο που καλλιεργείται δίπλα από τα σπίτια μας. Αλλά λοιπόν καταλαβαίνετε ότι είναι μια ιστορία την οποία εμείς πρέπει να την αντιμετωπίσουμε και θα πρέπει να τη διαχειριστούμε πάρα πολύ εύκολα. Τέλος, έχουμε ένα άλλο μοντέλο παραγωγής της κυκλικής οικονομίας. Έχουμε ένα σωρό υπό προϊόντα όπως είναι του ελαιολάδου, όπως είναι του κρασιού, όπως είναι του τυριού. Τι τα κάνουμε αυτά, ενέργεια. Μα γιατί δεν τα κάνουμε ζωοτροφές, 8,5 εκατομμύρια τόνι. Εάν μπαίνανε στο πακέτο των ζωοτροφών, η Ελλάδα δεν θα εισήγαγε 380 εκατομμύρια πρώτων ηλών από το εξωτερικό. Άρα μιλάμε για μισό δύσ. Εδώ ψάχνουμε τα δύσ για να πάμε να εισοσκελίσουμε τον προϋπολογισμό. Και επιπλέον έχουμε ένα μεγάλο κομμάτι ειδικών τροφήμων που απευθύνονται σε ειδικές ομάδες καταναλωτών. Ποιο είναι το κρέας πρέπει να φάει ένα παιδί, είναι το ίδιο με το κρέας πρέπει να φάει ένας μισήλικας, ένας υπερίλυκας, ένας με καρδιογειακά προβλήματα, ένας με υπέρταση. Όχι. Ο κάθε ένας έχει την ταυτότητα της διατροφής του. Αυτό λοιπόν πρέπει να παράγουμε και θα σας δείξω πόσο ακριβώς το παράγει η Άρτα. Γιατί είμαστε από τους πρωτοπόρους σε αυτό το τομέα. Και τα βιοτρόφυμα δεν είναι κάτι το οποίο το λέμε, το διδάσκουμε καθέδρας και δεν έχει εφαρμογή. Είναι τα τρόφυμα με τη μεγαλύτερη και πιο ραγδαία ανάπτυξη παγκοσμίως. Με ένα τσίρο περίπου 200 δισεκατομμύρια και ρυθμό ανάπτυξη 7,4% όταν το καλύτερο κρέας του κοτόπουλου έχει ρυθμό ανάπτυξη 2%. Άρα καταλαβαίνετε ότι το τρόφυμα πλέον έχει μία αξία ως συστατικό της διατροφής, ένα άλλο συστατικό ως περιβαλλοντική αξία, ένα τρίτο ως συστατικό της υγείας. Και εκεί νομίζω ότι θα πρέπει να προχωρήσει η χώρα. Και αυτή θα πρέπει να ήταν η στρατηγική της χώρας. Γιατί αυτή είναι και η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης εμέσως. Όταν μιλάει για αγροτική παραγωγή δεν βλέπει τον γιοπόνο. Τον έχει ξεχασμένο, δεν βλέπει τον κτηνίατρο. Ξέρετε ποιον βλέπει? Τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι ο τελικός κατανολωτής και αυτός που θα επηρεαστεί. Άρα λοιπόν, όταν μιλάμε για όλες αυτές τις μειώσεις, σου λέει κάντο γιατί πρέπει ο άνθρωπος να διατηρηθεί και η γη. Έτσι, ο κόσμος μας να διατηρηθεί. Άρα λοιπόν οι σύγχρονες τάσεις είναι αυτές που ανέφερα και θα πρέπει να δουλέψουμε πάνω σε αυτά τα συστήματα. Πώς εμείς δουλεύουμε πρωτοπόρα πάνω σε αυτά τα συστήματα στη χώρα. Με το μικροβίωμα. Τι είναι τα μικρόβια? Τα μικρόβια τα ξέρετε ότι είναι κάτι πολύ άσχημο. Και όμως, αντιθέτως, τα μικρόβια είναι αυτά που μας κρατάνε στη ζωή. Όσο παράδοξη κι αν σας φέρετε αυτό. Ένα τρόφιμο, ειδικά, εάν θέλετε να επιλέξετε ένα τρόφιμο, ποιο τρόφιμο θα επιλέξετε? Ένα ζυμούμενο τρόφιμο. Ένα ζυμούμενο. Μια μπελτζάνα με ζύμωση. Ένα λάχανο ζύμωσης. Μια ελιά τουρσί. Δεν μιλάω για το τυρί. Τη φέτα μας. Δεν μιλάω για το γιαούρτι. Λοιπόν, μα γιατί αυτά είναι τα καλύτερα τρόφιμα και με αυτά δουλεύουμε έξω, εξάγουμε. Δεν δουλεύουμε για κάποιο άλλο τρόφιμο. Γιατί περιέχουν μικρόβια. Και ποια είναι αυτά τα μικρόβια? Είναι τα μικρόβια που καθορίζουν την υγεία μας. Ακριβώς. Στον άνθρωπο τα πράγματα είναι πολύ προχωρημένα. Δεν θέλω να σας απασχολήσω. Αυτή ήταν μια ομιλία που κάναμε στο Παγκόσμιο Συνέδριο Τροφίμων στην Ιρλανδία πριν από 15 μέρες. Και επειδή μας βάλανε τιμητικά στην Κύρια Συνεδρία, ακριβώς γιατί όλα αυτά τα δομένα είναι πολύ διαφορετικά και είναι καινούργια. Αυτά που παρουσιάστηκαν για τον άνθρωπο και τον τρόπο που τα μικρόβια επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου από μεγάλες εταιρίες. Την TANONE. Την Friesland. Την KABINA. Κολοσούσε, έτσι, την παρίλα. Αυτή ήταν εκεί. Λοιπόν, ακριβώς το ίδιο πρέπει να κάνουμε εμείς στους ζωικούς οργανισμούς και στο τρόφιμο πρέπει να δώσουμε ως τροφή στον άνθρωπο. Και έχουμε όλη την τεχνολογία εδώ. Δεν τα στέλνουμε στο εξωτερικό. Ό,τι κάνουμε, το κάνουμε εδώ. Cultureomics. Δηλαδή παράγουμε, ανοιχνεύουμε, ταυτοποιούμε, απομονώνουμε και νέα μικρόβια. Αταυτοποίητα μέχρι πρότεινος. Διεθνώς. Ταυτόχρονα τι κάνουμε? Πρωτεομική ανάλυση. Δηλαδή, αναλύουμε στο τρόφιμο την ακριβή του σύσταση. Όχι ένα πιθανό DNA που μπορεί να εκφραστεί ή να μην εκφραστεί, αλλά τις πρωτεΐνες που εκφράζονται. Άρα διαφορεύουμε τα πάντα και τα αναγνωρίζουμε όλα. Και γι' αυτό έχουμε προχωρήσει και σε μονοφιλετικά προϊόντα. Το Rockfort είναι, ξέρετε, ένα μονοφιλετικό προϊόν. Το Matchengo, το Grand Pantano, είναι μονοφιλετικά. Όλα τα προϊόντα Pop είναι μονοφιλετικά. Η Feta είναι ένας μέσος όρος. Και γι' αυτό δεν τραβάει. Άρα λοιπόν θα πρέπει να την κάνουμε διαφορετική. Θα πρέπει να την ενισχύσουμε. Και μετά κάνουμε αλληλουχία. Με βάση την αναγνώριση μικροβιακών οργανισμών που δεν μπορούν να εμφανιστούν με κανένα άλλο μοντέλο. Άρα λοιπόν κάνουμε αλληλούχηση νέας γενιάς. Και τι πετυχαίνουμε? Κάτι πολύ απλό. Κοιτάξτε το αυτό αν είναι μια επίγραφή, μια σήμαση πάνω στο κοτόπουλο που παίρνετε. Τι λέει αυτή η επίγραφή? Ό,τι μπλε βλέπετε έχει φάει αντιβιωτικό. Ό,τι κόκκινο δεν έχει φάει. Το δουλεύουμε με την πίνδο και τον πνηνοτροφικό συνεδρισμό άρτας. Τόσο απλά. Εσείς ποιο θα διαλέγατε? Πέστε μου ποιο θα διαλέγατε. Το ένα δεν έχει φάει καθόλου αντιβιωτικά. Άρα λοιπόν μια ολόκληρη κριτική που γίνεται για το κρέας δεν μπορεί να συνεχίσει να διατηρείται. Και βέβαια αυτό εμείς το βρίσκουμε και στατιστικά διαχωρίζοντας τα δύο παραγωγικά μοντέλα. Διαχωρίζεις το παραγωγικό μοντέλο, το κάνεις σήμαση και το κρέας είναι ταυτοποιημένο με βάση στο παραγωγικό του μοντέλο. Αυτή είναι η αξία της ελληνικής παραγωγής. Γιατί το κρέας δεν είναι κακό. Έχετε δει κάνα τρόφιμο είναι κακό. Όμως ό,τι διαβάζεται οδηγεί στο ότι το κρέας πραγματικά δηλητηριάζει τον οργανισμό. Φάτο λιγότερο. Όχι. Όταν είναι κρέας με ειδικές προδιαγραφές, τότε είναι κρέας μεσογειακής ταυτότητας. Όπως ακριβώς είναι η μεσογειακή διατροφή. Και αυτό ακριβώς κάνει το Τήμα Γεωποννίας στην Άρτα, πρώτο από όλα τα τμήματα της Ελλάδας. Άρα λοιπόν εδώ βλέπετε και ένα άλλο αποτύπωμα το οποίο δείχνει τη βιοπικιλότητα αριστερά των μικροβίων από ένα ζώο το οποίο δεν τρώει αντιβιωτικά, ενώ βλέπετε την εξάντληση των μικροβιακών ειδών στην ταξονόμησή τους σε ένα ζώο που έχει φάει αντιβιωτικά. Αυτό είναι το αποτύπωμα της μονάδας. Βγάλ το έξω και πούλησε επιδύο το προϊόν. Και δεν χρειάζεται να το πουλήσει στην Ελλάδα. Ο διεθνής κατανολωδής θα το πάρει επιδύο. Διότι αυτό ακριβώς επιδιώκει. Και βέβαια να πάμε στο πράσινο αποτύπωμα. Το πράσινο αποτύπωμα βλέπετε, τώρα πολύ το λένε. Εμείς το πρώτο έργο του πράσινου αποτυπώματος το πήραμε το 2005. Τότε μια από τις εφημερίδες της Άρτας έγραψε πράσινα άλογα. Τι κάνει το Τυμαγιοπονίας πράσινα άλογα. Όπως ακριβώς σας το λέω. Να μην επανελθώ, βέβαια όπως βλέπετε δουλεύουμε με μεγάλους παίκτες της αγοράς. Οι παίκτες αυτής της αγοράς, η Βίκη που ήταν τότε, η Πίνδος, η Άρτα, έτσι στα κοτόπουλα είναι το 45% της παραγωγής, το 40% της παραγωγής. Δεν είναι ένας άνθρωπος που συνεργάζεται μαζί σου γιατί θέλει να παίξει. Είναι γιατί θέλει να κάνει και κάτι καινούριο, να κατακτήσει αγορές. Άρα λοιπόν αυτό είναι πολύ σημαντικό. Και όταν λέμε λοιπόν πράσινο χοιρινό ή πράσινο κοτόπουλο τι εννοούμε. Δεν εννοούμε μόνο μειωμένα αέρια του θερμοκυπίου ως έκκληση. Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Ποιο είναι το άλλο? Το κύριο, το κύριο. Μίωση της εξάνδλησης των φυσικών πόρων. Διατηρής τη γη plus 12%. Δηλαδή 12% παραπάνω από τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε σήμερα. Παγκόσμια υπερθέρμαση. Αν δηλαδή θα καταστραφούμε και δεν θα παράξουμε τίποτα ή θα διατηρήσουμε τη θερμοκρασία στους 2-2,5 βαθμούς. Μίον 5%. Τοξικότητα του ανθρώπου ή καρκυνογέννηση. Αυτό επίσης είναι σήμαση που μπορεί να μπει. Στην επιφάνεια μιας συσκευασίας. Μίον 40%. Οικολογική τοξικότητα. Ποιο θα επιλέγατε εσείς ασχετός κρέατος. Θα το επιλέγατε ή όχι. Και αυτό ακριβώς κάναμε. Και το κάναμε εφαρμοστικά. Υπάρχει πατέντα για να υλοποιηθεί και να παραχθεί σήμερα. Άρα λοιπόν όλα αυτά είναι στοιχεία που είναι πάρα πολύ σημαντικά και για την τοπική οικονομία και για τη χώρα. Διότι μόνο έτσι μπορεί να πάει σε ένα εξαγωγικό μοντέλο ραγδαίων εξαγωγών. Ακριβώς έτσι πρέπει να γίνει και το ακτινίδιο. Δεν είναι μόνο η ποικιλία είναι το τι περιέχει επί της ουσίας. Παρότι δεν είμαι ειδικός. Αλλά ακριβώς έτσι είναι και το κρέας. Δηλαδή το δικό μας κρέας τι διαφορετικό έχει από το ρουμάνικο ή το βουλγάρικο που είναι δίπλα. Τις ίδιες πρώτες ύλες χρησιμοποιούμε για διατροφή. Άρα εμείς λοιπόν πρέπει να το εμφανίσουμε και να το κάνουμε διαφορετικό. Και εδώ υπήρξε ένα ειδικό έργο το οποίο το κάναμε επίσης με το πτυνοτροφικό συνατερισμό και με το μήχα. Τα πτυνοτροφεία μήχας. Όπου σκοπός ήταν η παραγωγή ενός κοτόπουλου με ισχυρά ποιοτικά χαρακτηριστικά με χαμηλού κόστος πρωτοσύλλετ. Αντικαταστήσαμε σόγια και δημητριακά εισαγωγής με υποπροϊόντα ελεουργίας, εινοποιίας και μέρος του τυρογάλακτος. Και κοιτάξτε τι έγινε στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ζώου. Εδώ βλέπετε τα παθογόνα μικρόβια και τη μείωσή τους. Εδώ βλέπετε τα ωφέλημα μικρόβια και την αύξησή σου. Αυτά τα μικρόβια τα παίρνετε μέσω του γιαουρτιού. Οξυγαλακτικά μπακτήρια μπαίνουν πρόσθετα στο γιαούρτι και από ένα κομματέσαρα σας το πουλάνε δύο ευρώ. Αυτό ακριβώς έχει αυτό το κοτόπουλο. Μιφυτομπακτήρια. Ακτίβια. Το πουλάει επίσης με τέτοια τιμή. Κοιτάξτε την αύξησή τους. Και το ίδιο πράγμα ισχύει για το κρέας κοτόπουλο το συσκευασμένο. Το συσκευασμένο. Που σημαίνει ότι εγώ θα βγω και θα πω ότι είναι το ασφαλέστερο κρέας που παράγω σήμερα στην Ελλάδα. Τόσο απλά. Τόσο απλά. Και πέστε μου ποιος δεν θα το πάρει. Και τι άλλο κάνουμε. Το είπε η κυρία Νικολάου. Βιοδίκτες. Τι σημαίνει βιοδίκτες. Έχουμε ένα μικροβιακό αποτύπωμα ότι αυτή η μονάδα παράγει ακριβώς με τον τρόπο με τον οποίο προσφέρεται το προϊόν στον κατανολωτή. Άρα ο κατανολωτής τι είναι. Πεπισμένος. Ότι υπάρχει η χνηλάτιση και το προϊόν είναι αυθεντικό. Και το προϊόν αυτό είναι αυθεντικό και μπορεί να υποθεί άρτας. Και πάμε παρακάτω. Τι κάνει αυτό στα τριγλικερίδια. 40% κάτω. Τι κάνει στη χολυστερώλη. 40% κάτω. Τι κάνει στα Ω3. Τι κάνει στα Ω6. Πέστε μου αν μια τέτοια σήμαση αυτό το κοτόπουλο δεν το ανέβαζε στα 10 ευρώ. Και ας μην το πάρει κανένας. Θα το πάρουνε 10 εκατομμύρια Ευρωπαίοι. Και σιγά σιγά θα έρθει και η τιμή του. Και εδώ βέβαια αυτό είναι μια πολύ ειδική σφραγίδα. Γιατί για πρώτη φορά με ένα πολύ καλό εργαστήριο της Ελλάδας του κυρίου Θωμαίδη κάναμε τη συσχέτηση του μικροβιώματος με τη λειτουργικότητά του. Δηλαδή τα μικρόβια αυτά που ανοιχνεύουμε και υπάρχουν σε αυτό το κοτόπουλο τι λειτουργικές δράσεις έχουμε στην υγεία του ανθρώπου. Και βέβαια δημοσιεύτηκε ακριβώς πριν ένα μήνα σε ένα από τα πολύ υψηλού κύρους περιοδικά. Arta Brand. Μας ενδιαφέρει? Γιατί τα θέλουμε όλα αυτά? Γιατί η σήμαση των τροφήμων είναι το μέλλον και η ουσία της ποιότητας των τροφήμων. Η ποιότητα των τροφήμων δεν είναι να μασάμε και να είναι μαλακό μόνο. Είναι ακριβώς να έχει χαρακτηριστικά που μπορούν να διατηρήσουν την υγεία του ανθρώπου στο διενικές ή να τη διασφαλίζουν. Και βλέπετε λοιπόν ότι όλα αυτά τα σήματα είναι πάρα πολύ σημαντικά αρκεί να μπορείς να προσφέρεις ένα τέτοιο προϊόν. Και αυτό νομίζω ότι έχουμε ανοίξει την πόρτα. Και κλείνοντας, επειδή μιλάμε για το κρέας, ξέρετε ότι είναι να ιδρυθεί εδώ ένα κέντρο καινοτομίας κρέατος. Αυτό το σχεδιάσαμε επίσης πριν 16 χρόνια. Διότι μόνο έτσι η Άρτα θα γίνει αναγνωρίσιμη η Κουκίδα. Υποδήμαρχος, δεν έχουμε θάλασσα, έχουμε πολλά. Αλλά πέστε μου εσείς, η δυνατότητα μια πόλη όπως το Βαγγενίγκεν, που δεν την ήξερε κανένας να έχει την καλύτερη γεωπονική σχολή του κόσμου. Οι αντίστοιχες πόλεις της Ιρλανδίας με 70.000 κόσμου που έχουν ακριβώς ένα αντίστοιχο άραχτο που περνάει από μέσα και έχουν 25.000 φοιτητές στους 70.000 πολίτες, όπως είναι το Γκόλουι, είναι η Άρτα, έχει κανένας για την Άρτα τέτοιο όνειρο. Έχει κανένας τέτοιο όνειρο για την Άρτα. Διότι αυτές ακριβώς οι υποδομές και αυτή η τεχνολογία, η παραγωγή νέας γνώσης θα την κάνει στίγμα. Θα την κάνει κόμβο καινοτομία στην αγροτική παραγωγή. Και κοιτάξτε τα food innovation centers που γίνονται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη. Και εμείς κλαίμε αν θα μπορεί να έρθει ένα και αν θα πάρει δύο εκατομμύρια όταν τα αντίστοιχα του food innovation των Midlands, που είναι η παραγωγή, λέει, είναι η μηχανή ανάπτυξης των Midlands στην Αγγλία, στην Αγγλία, σε μια αυτοκρατορία με 55 εκατομμύρια. Και εμείς πάμε με δύο εκατομμύρια κι όμως και θα το κάνουμε και η Άρτα θα γίνει brand name. Και κοιτάξτε ακριβώς τι χρησιμοποιούμε για να γίνει η Άρτα brand name. Τεχνολογίες που δεν μπορείτε να τις συναντήσετε πουθενά. Και τις συναντάτε μόνο εδώ και διασφαλίζουν και ασφαλίζουν τα ποιοτικά χαρακτηριστήμα του τροφήμον. Θέλαμε επίσης να κάνουμε ένα πρότυπο αγρόκτημα. Κοιτάξτε ένα πρότυπο αγρόκτημα στην Βελλανδία. Να πάθετε πλάκα. Ούτε σε ξενοδοχείο 7 αστένο δεν είστε εκεί. Αυτές είναι οι νέες μονάδες του μέλλοντος. Αν το κάναμε εδώ πέστε μου εσείς θα είχαμε 30, 40, 50 χιλιάδες κόσμο. Και αν κάναμε δίπλα ένα εστιατόριο ακριβώς με ταυτότητα αυτών των προϊόντων θα έρχονταν άλλοι 30, 40 χιλιάδες. Αυτό ονειρευόμαστε εμείς. Το βλέπετε αυτό. Να μη διαβάσετε από κάτω γιατί αυτά όλα θα γίνουν την επόμενη τριάκοντα ετία. Εμείς όμως τα αρχίσαμε από τώρα. Και αυτή είναι η αξία του θύματος Γεωποννίας στην Άρθα. Και εδώ οι φίλοι μας οι σημερινοί. Βλέπετε, μαγειρέψανε και είμαστε πολύ καλοί φίλοι διότι κάναμε τον δρόμο του τυριού μαζί τους στην Αλβανία και όλοι είναι με βραβείο Μισελέν. Είναι ο Βαξεβάνης και ο Φωτιάδης. Είναι ο σεφ της τράπεζες της Ελλάδας. Και γιατί αγωνιζόμαστε για το άγνωστο κρέας χριστουγεννιάτικα να γίνει επώνυμο. Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Σκούφο. Χειμαρώδης όπως πάντα. Δύσκολα το διακόπτης, αλλά έχει ενδιαφέρον αυτό που λέει. Αν θέλατο, μας σήγαγε στην προτελευταία ομιλία που έχουμε για απόψε που είναι τα μοινοφιλετικά τυριά της Ιππήρου. Θα το αναπτύξει η κ. Εκατερίνη Νέλη η οποία είναι υποψήφια δάκτωρας του Τμήμα Γεωπονίας. Ένα παραγωγικό πρότυπο τυροκομίας για να αναδείξουμε τη μοναδικότητα των τυριών του τόπου μας. Καλησπέρα και από εμένα. Συνεχίζοντας, λοιπόν, την παράθεση των επιστημονικών δεδομένων όπως μίλησε και κ. Κούφος και αναφερόμενος στα μονοφιλετικά τυριά της Ιππήρου. Θα μιλήσουμε αρχικώς λιγάκι για την προβατοτροφία σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την εξέλιξη του πληθυσμού των προβάτων στην Ευρώπη. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λοιπόν, εκτρέφονται 100 εκατομμύρια πρόβατα ενώ στην Ελλάδα 9 εκατομμύρια πρόβατα αποτελώντας το 10% της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εκτροφή προβάτων για παραγωγή γάλακτος. Για παραγωγή γάλακτος αποτελεί κύρια δραστηριότητα στις Νότιες Χώρες όπως βλέπετε και στο διάγραμμα, με την Ελλάδα να κατέχει εξέχουσα θέση. Παράγεται το 30% του συνολικού εγωπρόβιο γάλακτος στην Ευρώπη. Παράγονται περίπου 750 εκατομμύρια τόνι πρόβιο γάλακτος από τους οποίους οι περισσότεροι από αυτούς το 80% τυροκομείται. Τι συμβαίνει με την προβατοτροφία στην Ήπειρο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν την τελευταία πενταετία η παραγωγή γάλακτος στην περιοχή της Ήπειρου έχει μειωθεί θεματικά. Μια μείωση παραγωγής περίπου 30%. Χαρακτηριστικά είναι ότι σήμερα παράγονται περίπου 17 τόνι γάλακτος όταν πριν από μια πενταετία η ποσότητα αυτή ανερχόταν στους 25 τόνους. Τι σημαίνει αυτό και γιατί έχει γίνει αυτό. Υπάρχει μεγάλο κόστος παραγωγής με αποτέλεσμα της συρρήκνωσης του ζωικού κεφαλαίου καθώς επίσης έχουν εισαχθεί ξένες φυλές προβάτων με αποτέλεσμα το εντατικό σταυλισμένο σύστημα εκτροφής και την αύξηση του κόστου παραγωγής. Είναι όμως αδιαμφισβήτητο ότι την ελληνική προβατοτροφία τη στηρίζουν τα παραδοσιακά τυριά και ιδιαίτερα τα τυριά με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης. Είναι γνωστά σε όλους μας τυριά της Ευρώπης και διαφορών χωρών όπως το ροκφόρ, η παρμεζάνα, το πεκορίνο. Όλα αυτά τα τυριά προέρχονται από ζώα συγκεκριμένων φυλών. Τι συμβαίνει στην Ελλάδα και τι συμβαίνει με τη φέτα, το εμβληματικό μας προϊόν. Σύμφωνο με τον κανονισμό προέρχεται από γάλα παραγωγμένο εντός της ελληνικής επικράτειας. Κάτι όμως τέτοιο μπορούμε να ισχυριστούμε. Είναι τα ζώα αυτά ζώα εγχώριων φυλών ή είναι από φυλές ξενικές οι οποίες έχουν έρθει στον τόπο μας. Βασική προϋπόθεση, σύμφωνα με τη νομοθεσία για την ταιριακόμιση γάλακτος και την παρασκευή τυριού, υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας όπως να προέρχεται από φυλές προβάτων και αιγών παραδοσιακά εκτερεφόμενες και προσαρμοσμένες στην περιοχή. Έχει γίνει μια επανακαταχώρηση της ονομασίας φέτα στο Μητρώο των Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης Τυριών, όπου αφορούν τη βόσκηση των ζών. Γεγονός που θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη των αυτόχθων φυλών εγωπροβάτων. Τα οποία είναι πολύ ανθεκτικά στον ελαδικό χώρο και να μπορούν να αξιοποιήσουν την χλωρίδα, η οποία θα χαρίσει στο τελικό προϊόν το ιδιαίτερο άρωμα και τη γεύση. Σκοπός της μελέτης μας ήταν η παρασκευή μονοφυλιτικών τυριών φέτας από δύο αυτόχθων φυλές προβάτων, της Καραμάνιχης και της Καλαρίτικης, η διερεύνηση του μικροβιώματος, του συνόλου δηλαδή των μικροοργανισμών που υπάρχουν στο τρόφιμο και η συσχέτησή του με την ηχηλάτηση της αυθεντικότητας των μονοφυλιτικών τυριών. Πριν μιλήσουμε όμως για τα αποτελέσματα των τυριών, έχουμε πραγματοποιήσει αναλύσεις που αφορούν συγκριτικές μελέτες όσον αφορά την πρώτη υλή, την πρώτη δηλαδή του γάλακτος, στο οποίο έγινε η τυροκόμιση. Και όπως βλέπετε χαρακτηριστικά, μεγάλες διαφορές στο μέσο όρο της χημικής σύστασης του γάλακτος υπήρχαν μεταξύ των δύο ελληνικών φυλών, όπως και μιας φυλής γαλικής. Βλέπετε, λοιπόν, το πόσο υπερέχει το γάλα των εγχώριων φυλών, σε λίπος, πρωτέινι και λακτόζο, σε σχέση με την ξενική φυλή. Ανάλογες μελέτες έχουν γίνει και στις σύστασεις των λιπαρών οξέων, με συγκεκριμένα λιπαρά οξέα να έχουν πολύ μεγάλα ποσοστά, όπως το καπρικό, καπριλικό, καπροϊκό. Λιπαρά οξέα οφέλημα, όπως επίσης και τα Ω3 και Ω6 λιπαρά οξέα. Κάτι επίσης αξιοσημείωτο που αφορά την υγεία των ζών και αυτό το οποίο προσδίδει την ανθεκτικότητά τους ζωνώσους και την υπεροχή των εγχώριων φυλών που είναι κλιματισμένες στις κλιματολογικές συνθήκες, είναι ένας δείκτης υγείας, τον οποίο βλέπετε κάτω δεξιά, ο οποίος είναι αρκετά μικρός στις εγχώριες φυλές σε σχέση με την ξενική. Διερευνώντας τώρα τα μονοφυλιατικά τεριά στο Εργαστήριο Υγείας των Ζών Υγινής και Ποιότητας Τροφίμων, συλλέξαμε γάλα από δύο εγχώριες φυλές, την Καλαρίτικη και την Καραμάνικη, έγινε η τυροκόμιση, δημιουργήθηκαν τα τυριά, τα οποία τα πήραμε στο εργαστήριο και με πολύ σύγχρονες τεχνολογίες, με τεχνολογίες καλλιέργειας, όπως επίσης και με μεθόδους μωριακής βιολογίας, ανίχνευσης στοχευμένης αλληλούχιασης του γονιδιώματος, μπορέσαμε να διερευνήσουμε τον μικροβίωμα των τυριών. Τι σημαίνει λοιπόν ελληνικά παραδοσιακά τυριά, είναι αυτά τα οποία έχουν προβιωτικές ιδιότητες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά μας, η Καλαρίτικη φέτα και η Καραμάνικη φέτα περιέχει μικροοργανισμούς οι οποίοι είναι ωφέλιμοι, ανήκουν στην κατηγορία των οξυγαλακτικών βακτηρίων και βρίσκονται σε τέτοιο ποσοστό πάνω από 10% στην έκτη CFU per gram, που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να προσδόσουν μια προβιωτική ιδιότητα στις δύο κατηγορίες των τυριών που αναφέραμε. Υπάρχει ταυτότητα της μονοφυλετικής φέτας. Στα συγκεκριμένα διαγράμματα μπορούμε να δούμε κατηγορία μικροοργανισμών στο Ιωγένους Λακτομπάτσιλους και τα αντίστοιχα ποσοστά που βρήκαμε στην φέτα από καλαρίτικο γάλα και στη φέτα από καραμάνικο γάλα. Τι σημαίνουν αυτά κάποια ενδεικτικά αποτελέσματα? Λακτομπάτσιλος Κάζεη, πέψι και απορόφηση των θρεπτικών συστατικών, βελτιώνει την ιντερική μικροβιακή ισορροπία. Λακτομπάτσιλος Ραμνόζους, έχει αντιμικροβιακή δράση, βοηθά στη λειτουργία του παιπτικού συστήματος. Πέψι λακτόζης. Λακτομπάτσιλος Κρυσπάτους, συμμετέχει και προστατεύει απολυμόξεις. Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε ότι τα τριγιά αυτά ανήκουν στην κατηγορία των λειτουργικών τροφήμων, παρέχουν οφέλη υγείας ανάλογα με τους συγκεκριμένους μικροοργανισμούς στα προβιωτικά που περιέχουν. Προχωρήσαμε λίγο παρακάτω και εξετάσαμε στο σύνολο των μικροοργανισμών τις μονοφυλιατικές υφέτες, οι οποίες μετά από την έρευνά μας έχουν αποκτήσει ταυτότητα και μπορούν να χνηλατιθούν. Μπορούμε, δηλαδή, να εντοπίσουμε το σύνολο των μικροοργανισμών σε ένα τρόφιμο και να διαπιστώσουμε αν έχει προέλθει, είτε από εντατική, είτε από εκτατική εκτροφή, τι είδους γάλα έχει χρησιμοποιηθεί, αν αφορά συγκεκριμένη εγχώρια φυλή ή ξενική φυλή. Αντίστοιχα αποτελέσματα βλέπουμε στα chronic charts, όπου έχουμε την πλήρη αποτύπωση του μικροβιώματος που αφορά την καλαρίτικη φέτα, αλλά και την καραμάνικη φέτα. Οι ελληνικές, λοιπόν, αυτόχθονες φυλές προβάτων αποτελούν σημαντική περιοσία της χώρας και πρέπει να βοηθήσουμε στην αναγνώση της αξίας τους. Στις χρυστικές αξίες των αυτόχθονων φυλών περικλείεται η παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας, η παραγωγή προϊόντων, αλλά και η δυνατότητα σύνδεσης των προϊόντων με τις αυτόχθονες φυλές και ίσως μια επιπλέον ποιοτική σήμανση στο κάθε προϊόν, ώστε να υπάρχει η ανάδειξη της αξίας των φυλών αυτών. Έχουμε αναπτύξει ένα σύστημα χνηλασιμότητας και αυθεντικότητας τόσο των τυριών, όσο και του γάλακτος και άλλων τυροκομικών προϊόντων μέσω της μελέτης του μικροβιώματος. Λοιπόν, μπορούμε να συσχετίσουμε τα προϊόντα με το σύστημα παραγωγή τους, αλλά και το σύστημα εκτροφής τους, με την ευζωία των ζών, από τα οποία προήλθε η πρώτη ύλη της παραγωγής τους και τη συνήθιμη πρακτική που αφορούν τόσο τις αυτόχθονες φυλές, όσο και τις ξενικές φυλές. Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Νέλη. Ολοκληρώνουμε τη σημερινή εσπερίδα παραμένοντας στο χώρο των τυριών, οπότε να καλέσω στο βήμα την κυρία Φώτου. Η κυρία Φώτου, Κωνσταντίνα Φώτου, είναι μέλος του ειδικού διδακτικού προσωπικού του τρίματος, πολύτιμη επίσης συνεργάτης και θα μας αναπτύξει ένα θέμα σχετικά με τα τυριά εξειδικευμένης διατροφής και ειδικότερα την παραγωγή και την λάθηση των Ω3 λιπαρών στην κεφαλογραβιέρα. Ευχαριστώ κύριε Τσίνα που μου δίνετε το λόγο. Καλησπέρα σε όλους τους παρευρεσκόμενους. Βρίσκομαι εδώ απόψε για να παρουσιάσω ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της έρευνας που διεξάγεται στο εργαστήριο στο οποίο εντάσσουμε, το Εργαστήριο Υγείας των Ζών Γυνής και Ποιότητας Τροφήμων του Τμήματος Γεωπονίας, στην κατεύθυνση της παραγωγής τροφήμων στην κατηγορία της παρασκευής εξατομικευμένων τροφήμων και πιο συγκεκριμένα θα αναλύσω τον πειραματισμό που αφορούσε την παραγωγή τυριού εξατομικευμένης διατροφής και συγκεκριμένα την παραγωγή και η χνηλάτηση Ω3 κεφαλογραβιέρας. Το τυρί είναι ένα τρόφιμο ζωικής προέλευσης γνωστό σε όλους μας. Δεν χρειάζεται να πούμε κάτι ιδιαίτερο σχετικά με την κατανάλωση του. Δεν είναι αυτός ο στόχος άλλωστε εδώ απόψε. Από αρχαιοτόα των χρόνων είναι ενταγμένο στην καθημερινή διατροφή του ανθρώπου και η παραγωγή του περιλαμβάνει ένα σύνολο εγγυήσεων που σχετίζονται με την ασφάλεια αυτού του προϊόντος αρχικά και στη συνέχεια με την ποιότητά του και με την διαφορετικότητά του. Η παραγωγή ενός τυριού αντανακλά διάφορα χαρακτηριστικά. Κατά κύριο λόγο αντανακλά την πρώτη ύλη, δηλαδή το γάλα, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί και θα τυροκομιθεί με σκοπό και θα τυροκομιθεί, το σύστημα εκτροφής των ζώων από τα οποία λαμβάνεται το γάλα, το προς τυροκόμιση γάλα, το τυροκομείο που γίνεται η τυροκόμιση και τέλος την περιοχή όπου γίνονται όλα αυτά. Αν συνδυαστούν όλες αυτές οι παράμετρη, τότε παράγεται ένα τρόφιμο που έχει συγκεκριμένη διατροφική αξία και μοναδικότητα. Συνεχίζουμε να πούμε δυο λόγια εισαγωγικά για την κεφαλογραβιέρα, γιατί με το συγκεκριμένο τυρί ασχοληθήκαμε στο συγκεκριμένο πειραματισμό, παραγωγή Ω3 κεφαλογραβιέρας. Θα εξηγήσουμε σε λιγάκι τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Η κεφαλογραβιέρα είναι ένα ελληνικό τυρί, παραδοσιακό ελληνικό τυρί, με υπουργική απόφαση συγκαταλέγεται στα προϊόντα ονομασίας προέλευσης, τα pop τυριά από το 1994, όπως είναι γνωστό. Παράγεται, όπως είπα, στην Ελλάδα, αλλά όχι οπουδήποτε στην Ελλάδα. Παράγεται σε συγκεκριμένα γεωγραφικά διαμερίσματα ως pop κεφαλογραβιέρα. Η Ήπειρος είναι μία από αυτές τις περιοχές. Επίσης, κεφαλογραβιέρα παράγεται στην Δυτική Μακεδονία, στην Τολοακαρνανία και στις περιοχές της Ευρυτανίας. Βάσει ορισμού, σύμφωνα με τον Κώδικα Τροφήμων και Πωτών, πρέπει να παράγεται από ζώα που εκτρέφονται σε αυτές τις γεωγραφικές περιοχές, κάτω από ζώα που είναι προσαρμοσμένα στις συνθήκες των συγκεκριμένων περιοχών αυτών, τα οποία τρέφονται και στην τροφή τους συμπεριλαμβάνεται η χλωρίδα της συγκεκριμένης περιοχής. Παράγονται όλοι αυτοί που επηρεάζουν την τελική σύσταση της κεφαλογραβιέρας και μπορούμε να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα, να βελτιώσουμε τη σύσταση, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και να προαχθεί μέσω της κατανάλωσης Ω3 κεφαλογραβιέρας, η υγεία του ανθρώπου, με τον εμπλουτισμό της διατροφής των ζώων με τον εμπλουτισμό λειτουργικών συστατικών, όπως είναι η συγκεκριμένη κατηγορία ωφέλιμων λιπαρών οξέων, τα Ω3. Σκοπός μας, λοιπόν, ήταν να δούμε κατά πόσο η προσθήκη Ω3 λιπαρών οξέων στον συντηρέσιο των προβάτων θα οδηγήσει στην παραγωγή κεφαλογραβιέρας με συγκεκριμένα, όχι μόνο ποιοτικά χαρακτηριστικά, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που θα μας δώσουν τη δυνατότητα να ηχνηλατηθεί και να αντιπροσωπεύει την περιοχή επακριβώς την οποία παράγεται. Από πού βρέθηκαν τα Ω3 λιπαρών οξέα και ενσωματώθηκαν στην διατροφή των προβάτων. Θα αναλύσουμε λιγάκι τον πειραματικό μας σχεδιασμό για να καταλάβετε όλοι τι ακριβώς κάναμε στο συγκεκριμένο πείραμα. Συνεργαστήκαμε στα πλαίσια της εξωστρέφειας του εργαστηρίου μας με κτινοτρόφους της περιοχής, με τυροκομικές μονάδες της περιοχής, με την βιομηχανία ζωοτροφών Ελβής που δραστηριοποιείται χρόνια στο χώρο απαρασκευής ζωοτροφών και τελικά καταφέραμε τα παρακάτω. Σε ζώα που εκτρέφονται στην περιοχή της Βόνητσας, πρόβατα συγκεκριμένα, προβατίνες που ανήκουν, τα μισά από αυτά που μετήχαν στον πειραματισμό ανήκαν στη φυλή Λέσβου, τα άλλα μισά στην φυλή Χίου, δόθηκε στη ρέσιο, βλέπουμε εδώ στη διαφάνεια, και αντικαταστάθηκε το 50% της σώγιας. Η σώγια είναι μια πρωτεϊνούχο ζωοτροφή, είναι όμως μια εισαγόμενη ζωοτροφή με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Έγινε προσπάθεια λοιπόν αντικατάστασης του 50% της σώγιας με συμπυκνωμένη ζωοτροφή που περιλάμβανε λιναρό, σπορο και λούπινο, καλλιέργειες που ευδοκιμούν κατά τόπου στην Ελλάδα και μπορούν να αποτελέσουν μελλοντικά άριστες πηγές εναλλακτικής χρήσης ζωοτροφών όχι μόνο για τα πρόβατα αλλά και για το άλλο ζωικό κεφάλαιο, το υπόλοιπο ζωικό κεφάλαιο της χώρας. Το βασικό λοιπόν σητηρέσιο δόθηκε στα ζώα το συμβατικό στις προβατήνες για 30 ημέρες, για τις υπόλοιπες 30 ημέρες δόθηκε σητηρέσιο ενισχυμένο με το συγκεκριμένο λειτουργικό σκεύασμα, το λούπινο δηλαδή και το λιναρό, σπορο πλούσια συστατικά, όπως είπαμε πλούσια σε Ω3 λιπαρά οξέα και ο πειραματισμός διέργησε 90 μέρες, δηλαδή πάρθηκαν δείγματα γάλακτος αλλά και παρασκευάστηκαν από αυτά τα δείγματα και κεφαλογραβιέρα και στις 90 μέρες επίδρασης της συγκεκριμένης διατροφικής ενίσχυσης στα πρόβατα. Να προσπεράσουμε λιγάκι, μάλλον να αναφέρουμε εν συντομία, να μην καταχραστώ και το χρόνο, παρασκευάστηκαν, έγιναν τρεις διαφορετικές τυροκομίσεις στην τυροκομική αμφιλοχία, στο τυροκομείο του κυρίου Μπουτζόλη, όπου τα τυριά, οι κεφαλογραβιέρες που ανήκουν στην ομάδα Α, παρήχθησαν, τυροκομήθηκαν από γάλα στο οποίο δεν είχε επιδράσει, το γάλα προέρχεται από τη διατροφή της συμβατικής των ζών, στην ομάδα Β συγκαταλέγονται οι κεφαλογραβιέρες, όπου το γάλα πάρθηκε στον ένα μήνα επίδρασης του συμπληρώματος της διατροφής και στην ομάδα Γ ανήκουν οι κεφαλογραβιέρες που το γάλα που χρησιμοποιήθηκε παρήχθησε μετά από επίδραση δύο μηνών της συγκεκριμένης διατροφικής ενίσχυσης στα πρόβατα. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε δεν είναι της ώρας να αναλυθεί. Εντελώς επιγραμματικά θα πω ότι έγινε χημική ανάλυση τόσο του γάλακτος όσο και της παραγόμενης κεφαλογραβιέρας με αυτόματος αναλυτές. Έγινε ο προσδιορισμός του προφίλ των λιπαρών οξέων τόσο του γάλακτος όσο και της κεφαλογραβιέρας και επίσης όσον αφορά τα λιπαρά οξέα προσδιορίστηκαν τα κεκορεσμένα, τα ακόρεστα λιπαρά οξέα και όσον αφορά τα ακόρεστα επίσης προσδιορίστηκαν τα ωμέγα 3, τα ωφέλημα λιπαρά οξέα. Επιπλέον, για να ειχνηλαδηθεί το συγκεκριμένο τυρί πέρα από αυτές τις παραμέτρους, το προφίλ δηλαδή των λιπαρών οξέων και την χημική σύσταση γενικότερα, ασχοληθήκαμε και με τον προσδιορισμό του μικροβιώματος των συγκεκριμένων προϊόντων, τόσο του γάλακτος όσο και της παραγόμενης από αυτό κεφαλογραβιέρας στις τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους. Οι μικροβιολογικές μέθοδοι, λοιπόν, που είχαν ως σκοπό την αποτύπωση του μικροβιώματος, αφορούσαν αφενώς την απομόνωση των μικροοργανισμών από τα δείγματα γάλακτος και τυριού. Ακολουθήθηκαν κλασικές μέθοδοι που εφαρμόζονται στο εργαστήριο. Μια εικόνα εδώ με τους πάγκους, τις κεφαλογραβιέρες, κατά το στάδιο της λήψης του δείγματος για να προχωρήσουμε στις τοκιμές στη συνέχεια. Και η ταυτοποίηση των μικροοργανισμών των δειγμάτων, και όταν μιλάμε για ταυτοποίηση αναφερόμαστε στον προσδιορισμό του γένους και του είδους και πολλές φορές και τους τελέχους των μικροοργανισμών, έγινε βασίστηκε στην πρωτεγωμική ανάλυση της ταυτοποίησης των μικροοργανισμών μέσω του προφίλ των πρωτεϊνών των βακτηριακών κυτάρων. Είμαστε στην πλεονεκτική θέση να έχουμε στο εργαστήριο Υγείας των Ζών Υγινής και Ποιότητας Τροφίμων τον αναλυτή Μάλτιτοφ ένα εξοπλισμό που ελάχιστα αντίστοιχα εργαστήρια στην Ελλάδα διαθέτουν. Να περάσουμε στα αποτελέσματα όσον αφορά το γάλα αρχικά και προσπερνάω λίγο γρήγορα εδώ να μείνω περισσότερο στην κεφαλογραβιέρα. Όσον αφορά το γάλα λοιπόν διαπιστώσαμε ότι το προφίλ των λιπαρών οξέων του γάλακτος που προήρθε από τα ζώα τα οποία έλαβαν τη συγκεκριμένη ζωοτροφή συγκεκριμένη με τα Ω3 λιπαρά διάφοροποιήθηκε και πιο συγκεκριμένα η αναλογία των Ω6 και Ω3 λιπαρών οξέων μειώθηκε και πλησίασε να μειώνεται θέλουμε η αναλογία αυτή. Μειώθηκε σταδιακά. Είναι πολύ μικρός ο πίνακας. Δεν μπορούμε να αναφερθούμε στα αποτελέσματα μεμονωμένα. Ωστόσο υπάρχει εργασία δημοσιευμένη σε έγκριτο περιοδικό αυτό το έτος το 2022 όποιος θέλει να δει περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες μπορεί να τα δει εκεί. Η αναλογία λοιπόν των Ω6 προς Ω3 λιπαρά οξέων έφτασε στο επιθυμητό όριο και επιπλέον οι μικροοργανισμοί που απομονώθηκαν στο γάλα κατά τις πρώτες 30 ημέρες στο γάλα που προήρθε από το συμβατικό συντηρέσιο ανευρέθηκαν παθογόνοι μικροοργανισμοί του είδη του γένου σταφυλόκογιους για παράδειγμα εδώ που έχω το βελάκι βλέπουμε 8 στον αριθμό συγκεκριμένη σταφυλόκογκοι στα γάλα τα που προήρθαν από τη συμβατική διατροφή και βλέπουμε ότι αυτοί οι ιδινητικά παθογόνοι μικροοργανισμοί περιορίστηκαν στον αριθμό 2 στο τέλος της επιδρασίας της συγκεκριμένης ενισχυμένης διατροφής. Οπότε λοιπόν η διατροφή επηρέασε και την υγεία του μαστικού αδένα των ζώων και την ποιότητα του γάλακτος το οποίο στη συνέχεια τυροκομήθηκε και να περάσουμε όσον αφορά τώρα την κεφαλογραβιέρας τους μικροοργανισμούς που απομονώσαμε από τα δείγματα σε όλα τα δείγματα και στα τρία και στα συμβατικά. Εννοείται ότι και τα δείγματα και των τριών ομάδων κάλυπταν τις απαιτήσεις της νομοθεσίας όσον αφορά την ασφάλεια και την ποιότητα. Παθογόνι δηλαδή μικροοργανισμοί δεν ανεβρέθηκαν στα δείγματα κεφαλογραβιέρας οπότε οι μικροοργανισμοί της στήλης αυτής εδώ του πίνακα σχετίζονται με τους ωφέλιμους μικροοργανισμούς τα οξυγαλακτικά βακτήρια τα οποία είναι επιθυμητά και μάλιστα μας ενδιαφέρει πάρα πολύ η επικυλομορφία των μικροοργανισμών αυτών σε ένα δείγμα τροφήμου και στην προκειμένη περίπτωση σε ένα δείγμα κεφαλογραβιέρας. Αυτό που έχουμε να επισημάνουμε είναι ότι εκτός από τα συνηθισμένα γένει οξυγαλακτικών βακτυρίων όπως είναι ο λακτόκοκος, ο λακτοβάκιλος ανεβρέθηκαν και μόνο στις κεφαλογραβιέρες που προήρθαν από γάλα ενισχυμένης διατροφής ζώων μικροοργανισμοί του γένους πεντιόκοκους. Είναι ένα πάρα πολύ, βλέπουμε εδώ δεν έχουμε στην γραβιέρα τη συμβατική καθόλου το γένους παρουσία των συγκεκριμένων βακτυριακών στελεχών ενώ στις κεφαλογραβιέρες των δύο άλλων ομάδων βλέπουμε ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι μικροοργανισμοί οι οποίοι παρουσιάζουν λόγω των ιδιωτήτων τους συγκεκριμένο τεχνολογικό ενδιαφέρον λόγω των προβιωτικών ιδιωτήτων που έχουν. Όσον αφορά την μάλλον αποτύπωση αυτών που σας είπαμε το προηγούμενο πίνακα μας δίνει το συγκεκριμένο εδώ φιλογενετικό δέντρο. Είναι μια εικόνα που μετά από στατιστική επεξεργασία λαμβάνουμε από τον αναλυτή τον Μάλτιτοφ τον οποίο ανέφερα προηγουμένως. Μας δείχνει λοιπόν την αφιλογενετική σχέση η εικόνα αυτή μεταξύ των βακτυριακών στελεχών των ωφέλιμων βακτυριακών στελεχών που απομονώθηκαν από τις κεφαλογραβιέρες μας. Και όσον αφορά τη χημική ανάλυση, οι τιμές και των τριών κατηγοριών δείγματων των τριών τυροκομίσεων κεφαλογραβιέρας ήταν εντός των πλαισίων της νομοθεσίας. Από κει και πέρα όμως η δική μας η Ω3 πειραματική κεφαλογραβιέρα παρουσιάζει μεγαλύτερη ομοιογένεια στοιχείο επιθυμητός στους μικροβιακούς πληθυσμούς. Επίσης, έχουμε αύξηση των πολυακόρες των λιπαρών οξέων στις κεφαλογραβιέρες αυτών των ομάδων, της ενισχυμένης διατροφής, και επιπλέον και εδώ η αναλογία των Ω6 και Ω3 λιπαρών οξέων από την τιμή που είναι γύρω στο 9 στις κεφαλογραβιέρες της πρώτης ομάδας, αγγίζει το 1,4 που είναι η αναμενόμενη, η επιζητούμενη, συγγνώμη, τιμή της αναλογίας των Ω3 με τα Ω6 λιπαρά οξέα. Και εννοείται από το συνδυασμό των μονοακόρων και πολυακόρων κυρίως λιπαρών οξέων προέρχονται κάποιοι, λαμβάνουμε τους δείκτες υγείας ενός τροφίμου, οι οποίοι περιμένουμε να είναι βελτιωμένοι λόγω της πολύ καλής τιμής του κλάσματος των Ω3 προς Ω6 λιπαρών οξέων. Συμπαραγματικά, λοιπόν, καταλήξαμε ότι μπορούμε να αντικαταστήσουμε μέρος της εισαγόμενης σόγιας με συμπυκνωμένοι ψυχανθοί που αναπτύσσονται τοπικά στην Ελλάδα, όπως είναι το λούπινο, όπως είναι ο λιναρόσπορος, είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και συγκεκριμένες τροφές και επίσης σε Ω3 λιπαρά οξέα, βελτιώνουν τα συγκεκριμένα συμπυκνώματα και την υγεία του μαστικού αδένα των ζώων και την ποιότητα του γάλακτος και κατεπέκταση μας δίνουν τη δυνατότητα να ιχνηλατίσουμε και να κάνουμε μοναδική την κεφαλογραβιέρα. Κεφαλογραβιέρα Ω3 παρασκευάστηκε σε συνεργασία με όσους φορείς ανέφερα προηγουμένως να μην γίνουμε κουραστικοί και καλούμε όλους τους ενδιαφερόμενους να δίνουμε τα ενία και την τεχνογνωσία που αποκτήσαμε από αυτόν τον πειραματισμό να παρασκευάσουμε συγκεκριμένα τυριά με Ω3 λιπαρά οξέα που θα φτάσουν μέχρι το πιάτο του καταναλωτή. Πριν σας ευχαριστήσω θα μου επιτρέψετε να παρουσιάσω την ομάδα του εργαστήριου υγείας των Ζων υγιεινής και ποιότητας τροφίμων. Προείσταται η κυρία Τζόρα Αθηνά έχει τη θέση της διευθύντριας, ο κύριος Σκούφος Ιωάννης. Βλέπετε ο κύριος Τσίνας Αναστάσιος. Όλα τα μέλη της ομάδας, δεν θέλω να δικήσω κανέναν, τα βλέπουμε στη διαφάνεια. Και επίσης ο πειραματισμός συγκεκριμένως έγινε σε συνεργασία με το εργαστήριο επιστήμης ζωικής παραγωγής διατροφής και βιοτεχνολογίας, το οποίο διευθυντής είναι ο κύριος Μπόνος Ελευθέριος Αναπληρωτής Καθηγητής και μέλος Εδίπου κυρίως Κουτσούκης Χαράλαμπος. Ευχαριστώ που παρευρεθήκατε και που με παρακολουθήσατε. Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Φώτου. Έχουμε τον χρόνο για δυο-τρεις ερωτήσεις. Παρακαλώ, όποιος θέλει να ρωτήσει την ιδιότητά του και μια σύντομη ερώτηση. Αν υπάρχουν. Σας καλύψαμε απόλυτα από να πει ότι είμαστε καλοί δάσκαλοι. Δεν βλέπω ενδιαφέρον. Δεν πειράζει. Σας καλύψαμε πλήρως. Ωραία. Τότε να κάνουμε μια συνοψή. Εγώ νομίζω ότι ο σκοπός σήμερα Δήμαρχη επιτεύθηκε. Δηλαδή, θέλαμε να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον με τρόπο απλό, κατανοητό και έβληπτο. Να δείξουμε ότι, καταρχήν, υπάρχουν νέες τεχνολογίες που είναι εφαρμόσιμες. Δεν είναι σε επειρεματικό στάδιο. Και μπορούμε να τις εφαρμόσουμε. Και υπάρχει δίπλα μας, στους Κωστακιούς, ένα τμήμα υγειοπονίας, το οποίο αυτές τις τεχνολογίες, μεθοδολογίες και προϊόντα, όχι τα σχεδιάζει πλέον, τα παράγει. Και προφανώς είμαστε στη διάθεση καθενός που θέλει να μας πλησιάσει, είτε της φυντικής, είτε της ζωικής παραγωγής, να βοηθήσουμε να φτιάξουμε καινούργια προϊόντα, να δώσουμε υπεραξία, να κρατήσουμε τις αγρούτες στον τόπο, όχι απλώς για να τους κρατήσουμε, να τους κρατήσουμε, να τους ανεβάσουμε σε επίπεδο, να είναι επιχειρηματίες και να μπορούν και από αυτές τις συνθήκες, τις δύσκολες που ζούμε, αυτοί να περνάνε καλά, γιατί αν περνάνε καλά αυτοί, περνάνε καλά και εμείς. Λοιπόν, πριν ευχαριστήσω να δώσω το λόγο στις κυρίες, με πλησιώσαν και να τις ευχαριστήσω ιδιαίτερα. Εμείς θα σας ευχαριστήσουμε, κύριε Κοσμήτρα, και εσάς και όλους τους εξαιρετικούς επιστήμονες που ήταν εδώ σήμερα και στελεχώνουν το Τμήμα Γεωπωνίας του Πανεπιστημίου μας για τη σημερινή μας συνεργασία. Φροντίσατε με τις ομιλίες σας να είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η σημερινή μας εσπερίδα, όπως πολύ σωστά νομίζω ότι χαρακτηρίζατε. Είμαστε περήφανοι στην Άρτα για το Πανεπιστημιό μας, η κοινωνία μας το χρειάζεται, η δημοτική μας αρχή το στηρίζει και θέλει να είναι μαζί μας, να είναι δίπλα μας. Ανάλογη διάθεση, απ' όσα είπατε διακρίνω και από εσάς, οπότε είμαι σίγουρη ότι θα μας δοθούν πολλές ευκαιρίες να συνεργαστούμε ξανά σε ανάλογο ενδιαφέροντος ημερίδες, εσπερίδες, εκδηλώσεις. Σας ευχαριστούμε πολύ και εγώ να σας ευχαριστήσω και όλους για τους παρουσίες σας εδώ σήμερα και σας ευχηθώ καλή συνέχεια και καλό βράδυ. |
