| : Μικρογραφείες ανθρώπων και ζώων στον νεοεκτικό οικισμό της Μάκρης Εύρου. Καλησπέρα. Θα παρουσιάσω σήμερα τις προκαταπτικές παρατηρήσεις που αφορούν τη μελέτη του υδροπλαστικού υλικού της νεοεκτικής Μάκρης. Τα περισσότερα αντικείμενα είναι αδημοσίευτα, ενώ όσα έχουν κατά καιρούς δημοσιευτεί περιλαμβάνονται σε χρονικά αναστατικών ερευνών και σε αρχαιολογικούς οδηγούς για την περιοχή. Θα ήθελα πριν ξεκινήσω να ευχαριστήσω θερμά τους ανασκαφείς της Μάκρης, Πασταντίνα Καλιντζή, προϊσταμένη της εγχωρίας αρχαιοτήτων ΣΑΜΤΙΣ, και τον Νίκο Ριστρατίου, καθηγητή της Ποριστολικής Αρχαιολογίας στο Αριστοφέλιο Βαλπισκήμιο, για τη συνέναιση τους στη μελέτη υδροπλαστικού, καθώς και την προϊσταμένη της εγχωρίας αρχαιοτήτων Εύρου, την δόμνα του Αιζοφούλου για την πολύπτου βοήθεια αριστεί. Δε φταίει. Με τη συστηματική ανασκαφική έρευνα που ξεκίνησε τα τέτοιες δεκαετίες του 80' στη Μάκρη του Εύρου, στην ακτή του Θρακικού Πελάγου, σε τοπίστηκαν μία νεοελτική θέση της 6ης χιλιετίας π.Χ. στον τομέα Β, μία εγκατάσταση των ιστορικών πρόμορων στον τομέα Α, και ορισμένες βυζαντινές ταπές κυρίως στην περιοχή γύρω από το σπήλιο της Μάκρης, που αποκαλύπτει και σπηλιά του Κίδου. Οι μεταγενέστεροι της νεοελτικής εγκαταστάσεις στον τομέα Α κατέστρεψαν το δυτικό τμήμα του νεοελτικού οικισμού. Εώνας αργότερα, η διάρκειά χαρακομάτων και η οικοδόμηση πολυπολίου κατά τη διάρκεια των δύο πολεμών, προκάλεσε εκ νέου την αναμόρφωση των αρχαιολογικών στρωμάτων. Κατά τη διάρκεια της ανασκαυρικής έρευνας που διαξύπτει στον τομέα Β, στο ανατολικό τμήμα του οικισμού, ερευνήθηκαν αριολογικές επιχώσεις 4 μέτρων σε μία έκταση περίπου 2 στρωμάτων. Η μελέτη της τροματογραφικής ακολουθίας και της κεραντικής οικολογίας διέκρινε δύο πολιτιστικές τελειώδους, τη ΜΑΤΙ1 και τη ΜΑΤΙ2. Στην κύρια περίοδο του οικισμού, ΜΑΤΙ2, ερευνήθηκαν τέσσερις φάσεις κατοίκησης, εκ των οποίων η δεύτερη και η τρίτη είναι οι πιο πλούσιες σε εμπρίγματα και αρχιτεκτονικά κατάλληλα. Στην κορυφή της τούμπας και στο κέντρο του οικισμού εντοπίστηκε χώρος έκτασης 60 τετραγωδικών μέτρων με αποτοκευτικά χαρακτηριστικά, λάχους επενδυμένους με πυλό και μεγάλα ριχά πιθάρια μισοδιτισμένα σε εξαιρετικά δάπεδα, εξαιρετικής διατήρησης δάπεδα από εζδοστοπονία. Στα βόρεια και αναπολικά του χώρου αυτού αποκαλύπτει την πασαλόπικτη οικία, εργαστήριο κατασκευής λύθιμων αξιών και μία μακρόστινη πασαλόπικτη κατασκευή. Εντοπίστηκαν επιπλέον και ταφές κάτω από τα βάπαινα, αλλά και ύχνοι λύθιμου περιβόλου, καθώς και πλήθους μικροεδρυμάτων, κεραμικείς, εργαλείων, οστών ζώων, οστραίων, απανθρακωμένων σπόρων και καρφών. Η μελέτη των αρχαιολογικών δεδομένων μας επιτρέπει να ανασυνθέσουμε την εικόνα μιας τυπικής διοργοκτηνοτροφικής κοινότητας της 6ης χιλιετίας με τεχνολογική, οικονομική και κοινωνική οριμότητα, αλλά και ισχυρές εμβίξεις για επαφές και ανταλλαγές με τις διπλαντικές περιοχές της Ανατορίας, του Αιγαίου και των Βαλκανίων. Οι ραδιοκρονολογήσεις δείχνουν ότι η νεολογική ζωή στη Μάτρη διαρκεί τουλάχιστον χίλια χρόνια, ενώ η κύρια πολιτιστική περίοδος Ματρο-2 προσδιορίζεται στη Μέση και στη νεότερη νεολογική των Βαλκανίων, λίγο πριν από τα μέσα και πριν από το τέλος της 6ης χιλιετίας βροχής του. Οι Μάκρο-2, που ενδάσσονται τα αρχιτεκτορικά κατάλληφα της νεοελληνικής κατοίκησης, αλλά και το ιδονοπλαστικό οικο, θεωρείται κμήμα της μακρόχρονης μονόχρονης μαύρης συνεστήλβου συγκαιραμικής παράδοσης της Βίντσα των πρόημων φάσων, που εξαπλώθηκε σε μεγάλη έκταση της Νοτιονατολικής Ευρώπης. Σύμφωνα με τους οικολογικούς συμφωνισμούς, η Μάκρο-2 αντιστοιχεί με τους πολιτιστικούς ορίζοντες παράδειγμα 1-2, Σιταγρία 1-2, Καράναδο 3, Βεσερίνο, Βουλγαρία και τις αντίστοιχες θέσεις στην περιοχή του Μαρμαρά, που εικονιζόταν στο Χάρθο. Οι μικρογραφικές επικονήσεις της νεοεκτικής Μάκρης περιλαμβάνουν αγροπόμαθα και ζωώμαθα ειδόλια, αλλά και νεόμαθα αγείο. Η έρευνα είχε εντοπίσει προς το παρόν ένα σύνολο κυρίως τμηματικά σωζόμανων ειδούλιων, ξεπερνά την εκατοντάδα και προέρχεται από τις αρχαιολογικές εφικώσεις του τομέα βίντου. Τα ειδόλια της Μάκρης ειδόλουσαν στις αρχαιολογικές εφικώσεις του τομέα βίντου. Τα αρχαιολογικά ειδόλια της Μάκρης φλάφτονται κατά κανόνα από καστανόθρωμος και σπούρες από χρώσους σπιλό, σπανιότερα ειδητρόθρωμο. Η χρήση του ηλίθου για την κατασκευή ειδωλιών είναι περιορισμένη. Κυριακή η θεματική κατηγορία των αθροπόμαθων ειδωλιών, που αντιπροσωπεύεται από μικροσκοπικές ακέραιες ή σχεδόν ακέραιες βορφές, μεγαλύτερα ακέφαλα ειδόλια από σπασμένες κεφαλές, μέσα από κορμό και κάτω άπρα και σπανιότερα αυθόνομα μέτρα. Η τυπολογία και η τεχνοτροπική απόδοση των ορφών εντάσσονται στο πλαίσιο της ειδωλοπλαστικής παράδοσης του δεύτερου μισού της έκτης χιλιετίας, που χαρακτηρίζεται από τη σχηματικότητα στην απόδοση της πόρμας εκ του σπανίων εξαιρέσεων. Οι σωζόμενες διαστάσεις των αδικημένων υποδεικνύουν την παραβολή ανθρωπόμορφων ειδωλίων με ελάχιστο ύψος τα 3 εκατοστά, αρκετά από αυτά τα ξεπερνούσαν τα 10 αγκαίρια και σπανιότερα τα 20 εκατοστά. Οι μορφές αναπαρίσταται κατά κανόνα όρθιες με ασφαλή στήριξη στα πέρματα ενώ σπανίζουν οι καθυστές. Στο σύνολο των 100 και πλέον αδικημένων τα 11 αποικονίζουν μέρος σώμα το ζώο. Τα πύλη ναυδόλια της μάτρης κατασκευάζονται κυρίως με την τεχνική των πυρήνων, σπανιότερα με την τεχνική τους συμπαγούς όρους και φαίνονται σε μια στήριξη και εγχάραχτη διακόσμηση με επίθετη λευκή ή ερτρή ύπη ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις διατηρούνται εμφανή ύθνη ερρυθρού κρόματος της σκουρόκρονης επιφάνειας του ειδωλίου. Η αποσφασματική διατήρηση τους και η αποκοπή ή αποκόλληση θμημάτων στα ευαίσθητα σημεία των ενώσεων προσφέρουν πολλές σαφείς πληροφορίες για την διαδικασία κατασκευής και ολοκληρωσίστους. Στην διαφάνεια παρατηρούμε τη διαμόρφωση του πυρήνα με τέτοιο τρόπος να εισχωρίσει την κοιλότητα της λεκάνης και την οπή συνένωσης με γόμφο ή σφήνα στο μέσο της τομής του αντικειμένου που βλέπετε στα αριστερά σας. Σε αυτές τις εικόνες διακλίνεται η κοιλότητα προσερμογής του λεκάνου του ειδωλίου, η οπή συνένωσης με γόμφο ή με σφήνα στην τομή κατώτερου τμήματος και ο καταμύχος διαμερισμός του ειδωλίου. Και στις τρεις περιπτώσεις είναι αμφανής η πυρήνη και το τελικό στρώμα διαμόρφωσης της επιφάνειας του αντικειμένου. Σε αυτή τη διαφάνεια παρατηρούμε τον διαμερισμό ζώμαν των ειδωλίων σε φωτογραφίες της εξωτερικής και σωτερικής επιφάνειας των αντικειμένων όπου στη μία περίπτωση η συμβόληση των πυρήνων έχει γίνει με πίεση, ενώ στην άλλη τη συμμοποιήθηκε γόμφος συνένωσης των δύο τμήματος. Ορισμένες φορές έχουμε τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε και τα ήχνοι αποκώλησης ανατομικών δυοττων ειδών του σώματος. Το αντίμενο στα αριστερά σώζεται η οπίστε ρέωσης με λεπτόδατο γόμφο του μαστού και το ήχνος αποκώλησης, ενώ στο άλλο η οπίστε ρέωσης του θύμου και μάλιστα είναι ο ήχος, αν μπορείτε να το δείτε, και το ήχνος της αποκώλησης, το κυβρικό ήχνος της αποκώλησης. Η τεχνοτροπία των ιδιωμαπλαστικών μορφών της νεοελυτικής μάκρης ακολουθεί τους βασικούς τρόπους της νεοελυτικής σχηματοποίησης, δηλαδή τη συνείσθηση, την αγκάραξη, την αφαίρεση και την υπερβολή. Στη διαφάνεια παρατηρούμε τμήματα ειδωλίων που αποδίδουν τον ψηλό κυλινδρικού σχήμα του στρομμό και το πρόσωπο της μορφής με συνοπτική ακόμηση. Η κεφαλή που βρίσκεται μέσα σε πλαίσιο είναι εκφανιακό έδρομα και είναι μοναδική. Στο σύνολο του κυλινδρικού υπενθυμίζει παρόμοιες κεφαλές από τον Άγιο Πέτρο της Ποράδος με αναφορές και στην ιδιωμαπλαστική παράδοση της Ανατορίας και ιδιωπότερα στην πλαίσια της Λαρέξης. Μοναδικές επίσης για το ιδιωμαπλαστικό υλικό της μάκρης είναι δύο κεφαλές, η μία φίλινη και η άλλη μαρμάρινη. Τα έντονα και ζωηρά χαρακτηριστικά του προσώπου και το κάλυμα στο κεφάλι, στη μία περίπτωση, δημιουργούν την εντύπωση ενός προστρέπτου. Με διαφορετική τεχνοτροπία και εξαιρετική την δεξιότητα και την πλασικότητα, εικονίζεται το πρόσωπο και το κάλυμα ή κόμι της μαρμάρινης συμμορφής. Και τα δύο αντικείμενα βρέθηκαν στο τετράγωνο ΔΕΛΙΤΑΟΠΤΟ όπου και το αποτελείται το εργαστήριο λύτμων αξινών. Η απόρδοση του άνοχτου μέλου του σκορμού ανθρώπου της συμμορφής περιλαμβάνει κατά κανόν εκτός ελάχιων εξαιρέσεων, διναπληκών συμμαστών και αγχαράσεων. Τα χέρια σπανιότατα αποδείγονται με πλαστική διαμόρφωση και στη θέση κάτω από το στήθος και πάνω από την κοιλιά της συμμορφής μια τέτοια οικονογραφική επιλογή εντοπίζεται στο αδικείμενο που βλέπετε κάτω αλλά και σε μια κέφαλη μορφή που θα δούμε στη σημερινή. Η λεκάνη και τα κάτω άκρα των μορφών διαμορφώνονται ενιαία ή σε δύο δειμήματα και με συνένωση των σκελών και με υπερβολική διατύπωση της έδρας. Η μεγάλη επίφανεια αποτελεί το πεδίο ανάπτυξης των αγχάρακτων μοτίβων σε πυκνή ορισμένες φορές διάταξη και εγώ σπάνιο απουσιάζουν τα αγχάρακτα μοτίβα. Συχνά παρατηρείται ο διαχωρισμός των κοδιών με κάθε διαχάραξη υλικουτικού χαρακτήρα καθώς και η διαμόρφωση των δελμάτων. Τα αδικείμενα να στέκονται όρθια, χωρίς συστηρίξη. Η οικονογραφή των κλειγονοπλαστικού υλικού δεν λαμβάνει κυρίως όρθιες μορφές με εντύπωση εμπανή στη υγεία δημοτικά του βιολογικού φύλου. Τα υδόλια κατασκευάζονται και διακοσμούνται με τέτοιο τρόπο ώστε η κάθε πλευρά τους να μπορεί να παρατηρηθεί. Στην διαφάνεια ειδονίζεται, δεξιά, μια αδικοσοπτική μορφή του βασικού υδολοπλαστικού τύπου της θέσης, με εγχάραπτη διακόσμιση και μια δεύτερη μορφή με τον ανθρωπική απόδοση που συναντάται σπανιότερα στον άκρη. Μεταξύ του υδολοπλαστικού υλικού περιλαμβάνονται δύο τουλάχιστον υδόλιο που φέρνουν εμφανή στοιχεία δηλοτικά και των δύο βιολογικών φύλων και παρουσιάζουν ενδεκομένως την εκδοχή της ερμανθρώδη της οι ανθήφυλλες μορφές. Οι απεικών συμφθέματος αποδίδεται σε διαφορετικού τύπου υδόλιο όπως μπορούμε να διακρίνουμε στην διαφάνεια και θα δούμε και στη συνέχεια στην απόδοση της σχεδιαστικής. Στην προσπάθειά μας να αναγνωρίσουμε τις νεοεκτικές υδολοπλαστικές μορφές με οικονομικά κριτήρια που βασίζονται σε γνωστές σε εμάς από την κοινωνική εμπειρία και γνώση κατηγορίες, αναφερόμαστε συχνά στις μορφές χαρακτηρίζοντάς τις γυναικείες, αντρικές ή στην προκειμένη περίπτωση ερμανθρώδητες ή ανθήφυλλες. Αν δεν είχαν αποκαλυφθεί τα δύο αντικείμενα που φέρουν εμφανή χαρακτηριστικά των δύο βιολογικών φύλων, το κατώτερο θμήμα του υδολίου που σώζεται αποστασματικά και εικονίζεται στην διαφάνεια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως θμήμα υδολίου ανθρωπής μορφής. Υπάρχει όμως η πιθανότητα να βρισκόμαστε μπροστά σε θμήμα μορφής με χαρακτηριστικά δημοχροντιτιτισμού. Εντύπωση προκαλεί η νατουραλιστική απόδοση του φύλου, ενώ το είδος των εχάρακτο μοτύβων πιστεύω ότι αφορούν τη συγκεκριμένη ομάδα των αντικειμένων. Τέλος, όπως έχω ήδη αναφέρει, τα τμήματα των ζώων των υδολίων της μάτρης αποτελούν προς το παρόν ένα μικρό ποσοστό που δεν ξεπερνά το 10% του συμβόλου. Στην διαφάνεια παρατηρούμε ορισμένα από τον κορμό και τα πόδια ζώων με στυγγωμένη επιφάνεια και εχάρακτη διακόσπιση. Χαρακτηρίζονται φυσιολογικά στο βαθμό που γίνεται κατανοητό ότι παρουστάλλουν οι δόλοι επιτράπεων των ζώων. Η ανύπρυψη με ορθολογικών, τεχνοτροπικών και τεχνολογικών ομοιοκλήτων ή διαφορών ανάμεσα στις κατηγορίες του αρχαιολογικού υλικού θέσεων ή περιοχών, επαρμόζονται συχνά στο πλαίσιο της έργας, ώστε να διαπιστωθούν η διάδοση στιγμιστικών χαρακτηριστικών και σ' ένα δεύτερο επίπεδο ητικών επαρπές και σχέσης ελληλεπίδρασης. Στην παρούσα φάση θα επισημάνουμε τους τυπολογικούς συσκεκρισμούς του ιδολογραστικού υλικού της ΜΑΚΡΙΣ με τα ειδόλια από γνωστές νεοεκτικές θέσεις της ΕΡΟΓΟΠΙΣ, όπως το κοκκινόχωμα στις φοσκινητές, οι παρατημοί αλλά και οι κροβίλοι, από την οποία προέρχονται αρκετά γμήματα ειδολιαγμός επιφανιακά ειδήματα και παραδόσεις στο Μουσείο της Κομοτινής. Στην διαφάνεια παρατηλούμε ορισμένα από αυτά τοποθετημένα στο σχετικό χάρτη. Αναζητώντας τυπολογικά παράλληλα στην ευρύτερη περιοχή εντοπίζουμε παρόμοιες τεχνοτροπικές επιλογές αναφορικά με την απόδοση της φόρμας του σώματος ή της οικονογραφίας των ειδολοπλαστικών αδεικημένων στην Ανατολική Μαγεδονία, στη Βουλγαρία ή στην περιοχή του Μαρμαρά όπως μπορείτε να δείτε στη διαφάνεια και στο χάρτη. Τα προϊόντα της νεοεκτικής ειδολοπλαστικής αποκαλύπτονται στο χώρος μέσα ή έξω από τα σπίτια όπως είδαμε και το πρωί και φαίνεται ότι συνδέονται με τις διάφορες δραστηριότητες των ανθρώπων στο πλαίσιο της καθημερινής ζωής της κοινότητας. Η κατανομή των ειδολιών της Μάκρης υποδεικνύει ότι αυτά συγκεντρώνονται σε μεγαλύτερους εριθμούς στις ανασκατικές τομέες στην κορυφή της τούμπας όπου αποκαλύπτηκαν τα αρχιτεκτονικά κατάληπα του κεντρικού πόρου με αποδικαιοπτικά χαρακτηριστικά. Εδώ ειδομίζονται ορισμένα από αυτά. Η μελέτη των συμπροζωμένων βρίσκεται σε πρόεδρο στάδιο αλλά ενδεικτικά αναφέρουν ότι τα ειδόλια που βλέπετε στη διαφάνεια εντοπίστηκαν στο τετράγωνο W11 σε επίκοση πλούσια συγκαιραμική, μικροευρήματα, πύληνες κατασκηδές και δάβελα. Το στρώμα φαίνεται να αποτελεί τμήμα του κεντρικού αποδικαιοπτικού πόρου, κατέστρεψε η διάνοιξη δυστυχών στοιχανακόματος στο νότιο τμήμα του τετραγώμου. Η κατονομή των ειδολίων στον υπόλοιπο οικισμό της Μάτρης δεν αφανίζει διαφοροποιείς αναφορικά με την ποσότητα. Τμήματα ειδολίων εντοπίστηκαν στο σωτερικό της πασαλόφυτης Λυγίας, στα τετράγωνα ΔΑ1-ΔΑ2, στο εργαστήρι ολίθινων αξιλών στο τετράγωνο ΔΑ8, αλλά και στα ΥΕΝΕ2-ΥΤΕΣΕΡΑ όπου αποκαλύθηκε οπτεγόνια πασαλόφυτη κατασκευή. Στη συζήτηση για τη θρύση και την λειτουργία, την ερμηνεία των οιλυτικών ειδολίων, καθώς και οι ελληνικαυτικές προτάσεις που έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς γι' αυτά, είναι πολλές πικίδες και γνωστές και δεν θα αναφερθούμε σε αυτές την παρούσα ανακοίνωση. Γεγονός αποτελεί ωστόσο ότι η έρειψη στοιχείων για να σχηματίσουμε μια βεβαιότητα και πεποίθηση για την αποφοδικοποίηση των νοημάτων τους, οδηγεί στο χάος των συντερασματικών υποθέσεων. Έτσι, είναι γενικώς αποτεκτό, μεταξύ των ερευνητών, ότι δεν υφίσταται μία και μοναδική ερμηνεία όλων των ειδολίων, αφού η ποικιλία χρήσεων και λειτουργιών υποδεικνύεται από τα χαρακτηριστικά της πόνος τους, τις συνθήκες ανέβρασής τους και τα συμπραζόμενα τους αναφορικά βέβαια πάντα με την τελευταία χρήση του ενδοκομένου σύγκον, στο πλαίσιο της κοινωνίας που τα παρίγανε για τα θρησιμοποιούς. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η διαιρέμιση της κατανομής των ειδολοπλαστικών αντικειμένων στις μάτρες φανερώνει μία μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης στην περιοχή, που σύμφωνα με τον Ανασκαπέ, τον τύριο του στρατιού, εντοπίζει τον κοινοτικό σπόρος που συνδυάζει τα έντονα αποδικευτικά χαρακτηριστικά με υπολανθάνουσες λατρευτικές ενδείξεις, καθώς εκεί αποκαλύπτει και ένας μεγάλος λάθος φτιαγμένος από πυλό, στην επίποση του οποίου βρέθηκαν σκοπίμαστοποθετημένα τρία κονικά και συμπαγή με δάλλα πλήνια αντικείμενα. Παρόμοια αντικείμενα που βρέθηκαν στα Βαλκάνια και στην περιοχή του Μαρμαρά, θεωρούνται ότι συνδέονται με ελλακτριστικές πρακτικές των πρατήκων των αντίστοιχων ελληνικών οικισμών. Η ερμηνεία των ειδωλιών της Μάρτης μέσω της παρουσίας τους σε ένα χώρο με ιδικά χαρακτηριστικά, είναι ένας βασικός προβληματισμός της παρούσας έρευνας και θρύζει προσευχτικής μελέτης προκειμένου να καταλήξουμε σε τεκμηριωμένα από την αρχαιολογική μαρτυρία συμπεράστα. Ολοκληρώνοντας, υποστηρίζουμε ότι το ειδωλοπλαστικό υλικό της Μάκρης παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για την αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή των Αυτιών Μαρτανίων και ειδικότερα για την περιοχή της Αιγιακής Τράκης, απόκλειπουν εκτεταμένες και συστηματικές αναστατικές έρευνες νεοληθικών θέσεων. Όπως πιστεύουμε είναι φανερό από αυτή τη συνοπτική παρουσίαση, στο σύνολο των 100 και πλέον αντικειμένων περιλαμβάνονται αποικονίσεις μορφών και θεμάτων, που συνθέτουν την εικόνα της κλούσιας και όρημης ειδωλοπλαστικής παραγωγής της νεοληθικής Μάκρης, διαμορφώνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα ευκρινές και τεκμηριωμένο από την αρχαιολογική αναστατική δραστηριότητα και έρευνα, πολιτισμικό και χρονολογικό σημείο αναφοράς για τα νεοληθικά ειδόλια της περιοχής, τα οποία δεν απουσιάζουν από τους οικισμούς όπως εσφαλμένα ορισμένες φορές υποστηρίστη. Η ανοίχνιψη των τεχνολογικών, τυπολογικών και οικονογραφικών επιλογών εντάσσει τα ειδόλια της Μάκρης στη μορφωλοπλαστική παράδοση της μέσης και της πρώην σπάσης της νεότερης νεοληθικής της περιοχής. Ταυτόχρονα η ανέβρεση τους στους χώρους του οικισμού, συμμετέχοντας σε τα πάσα πιθανότητα στις καθημερινές δραστηριότητες των ανθρώπων, είναι στοιχεία δηλωτικά των επεισοδίων ενός μακριμού και άγνωστο, υπό την έννοια της βιοματικής εμπειρίας, σε μας παρελθόντους, που πολλές φορές είναι δύσκολο να προσεγγίσουμε και να αρνηνεύσουμε, δραπετεύοντας από τη δική μας κοινωνική εμπειρία και νόση. Παρ' όλα αυτά, νοδελπιστούμε ότι η αναλυτική και συγκριτική μελέτη των ειδωλίων, σε συνδυασμό με όσα γνωρίζουμε έως σήμερα για τη νεοληθική μάται, θα συμβάλλει στην ανασύνθεση και κατανόηση των νεολητικών κοινωνικών πρακτικών, συνέπεια των ποικίλων αναγών της νεολητικής καθημερινότητας του οικισμού, στην οποία ενεργούσαν οι τεχνίδες και οι πίστες των ειδωλίων. Ευχαριστώ. |
